Visai là gì ?
Ta thử hình dung mình đang đi bộ , chân trái bước các bước dài như chân phải thì sẽ đi thẳng , khi ta bước vào 1 khúc quanh thì một bên chân bước ngắn lại hơn chân kia , khi đi theo vòng tròn thì chân nào ở bên ngoài sẽ bước dài hơn hơn chân ở phía trong
Lấy 1 ví dụ khác , đặt một cây bút chì nằm xuống đất , lấy tay lăn nó tiến lên, nó sẽ lăn theo đường thẳng , muốn nó lăn theo đường vòng thì làm thế nào ? Phải giữ một đầu bút lại cho nó trượt trên mặt đất thì bút mới lăn vòng được .
Trên xe ô tô, khi đi thẳng thì các bánh quay vận tốc như nhau, khi vào đường vòng thì 2 bánh trên cùng 1 cầu sẽ quay nhanh và chậm khác nhau, tất nhiên nó sẽ không thể nối khóa cứng với nhau được , nếu không nó sẽ giống cây bút chì trên kia chỉ biết đi thẳng, mỗi khi muốn rẽ thì phải chèn đá vào 1 bên bánh và nó sẽ bị trượt tại chỗ. :12:
Trường hợp xe bò kéo , dĩ nhiên là 2 bánh xe trên cùng 1 cầu sẽ không nối cứng vơí nhau nên khi vào đường vòng các bánh sẽ tự do lựa chọn vận tốc quay cho phù hợp . Đây cũng giống như cầu bị động của ô tô nhưng với cầu chủ động thì khó khăn hơn nhiều , các bánh xe phải nhận được lực truyền từ động cơ đến mà lại có thể tự lựa được như trên chiếc xe bò kia , thật là khó .
Để giải quyết vấn đề kỹ thuật này, Người ta phải nghĩ ra một bộ phận tự điều chỉnh sự khác biệt vận tốc quay của 2 bánh xe trên cùng một cầu . VISAI ra đời . =d>
Như vậy về cơ bản : Visai chỉ có trên cầu chủ động , nó đảm bảo cho các bánh xe trên cùng 1 cầu quay với các vận tốc khác khau khi đi trên đường vòng . Nếu không có nó, bạn không thể lái xe được.
Ta thử hình dung mình đang đi bộ , chân trái bước các bước dài như chân phải thì sẽ đi thẳng , khi ta bước vào 1 khúc quanh thì một bên chân bước ngắn lại hơn chân kia , khi đi theo vòng tròn thì chân nào ở bên ngoài sẽ bước dài hơn hơn chân ở phía trong
Lấy 1 ví dụ khác , đặt một cây bút chì nằm xuống đất , lấy tay lăn nó tiến lên, nó sẽ lăn theo đường thẳng , muốn nó lăn theo đường vòng thì làm thế nào ? Phải giữ một đầu bút lại cho nó trượt trên mặt đất thì bút mới lăn vòng được .
Trên xe ô tô, khi đi thẳng thì các bánh quay vận tốc như nhau, khi vào đường vòng thì 2 bánh trên cùng 1 cầu sẽ quay nhanh và chậm khác nhau, tất nhiên nó sẽ không thể nối khóa cứng với nhau được , nếu không nó sẽ giống cây bút chì trên kia chỉ biết đi thẳng, mỗi khi muốn rẽ thì phải chèn đá vào 1 bên bánh và nó sẽ bị trượt tại chỗ. :12:
Trường hợp xe bò kéo , dĩ nhiên là 2 bánh xe trên cùng 1 cầu sẽ không nối cứng vơí nhau nên khi vào đường vòng các bánh sẽ tự do lựa chọn vận tốc quay cho phù hợp . Đây cũng giống như cầu bị động của ô tô nhưng với cầu chủ động thì khó khăn hơn nhiều , các bánh xe phải nhận được lực truyền từ động cơ đến mà lại có thể tự lựa được như trên chiếc xe bò kia , thật là khó .
Để giải quyết vấn đề kỹ thuật này, Người ta phải nghĩ ra một bộ phận tự điều chỉnh sự khác biệt vận tốc quay của 2 bánh xe trên cùng một cầu . VISAI ra đời . =d>
Như vậy về cơ bản : Visai chỉ có trên cầu chủ động , nó đảm bảo cho các bánh xe trên cùng 1 cầu quay với các vận tốc khác khau khi đi trên đường vòng . Nếu không có nó, bạn không thể lái xe được.
Cấu tạo Vi sai
Ở trong hình đầu tiên có 3 hình tròn , E vẽ tượng trưng cho 3 bánh răng tì vào nhau. Bánh B là bánh trung gian , như vậy khi bánh A quay thì bánh C sẽ quay cùng chiều .
Giờ sang hình 2 , Bánh xe A và C giờ được bẻ vuông góc với bánh B , khi A quay sẽ làm C quay .đảo chiều . Đúng không ạ .
Tại hình 3 , thêm 1 bánh trung gian nữa , thì A và C vẫn quay đảo chiều nhau .
Đây chính là nguyên lí cơ bản của bộ vi sai ôtô . Tại hình số 4 ,
Cấu tạo
HÌnh vẽ sau đây là mô phỏng 1 bộ vi sai đơn giản , 2 trục láp 2 bên được nối với 2 bánh răng hình côn , tì vào bánh răng trung gian ở dưới có dấu X đỏ . Trục bánh răng trung gian lại gắn vào 1 khung chữ nhật , khung này cố định với bánh răng lớn .
Hoạt động .
Khi bánh răng lớn quay sẽ truyền lực qua bánh trung gian làm 2 bánh răng 2 bên quay theo , do đó trục nối với bánh xe sẽ quay làm ô tô chuyển động .
Ở hình trên, cái trục bên trái đang nhúc nhích là các đăng, cả cái mớ to đùng bên phải là cầu xe , bên trong có cái cụm quay quay là bộ Vi sai , hai đầu cầu nối với 2 bánh xe .
HÌnh bên trên đây , môt phỏng gần với thực tế hơn , và các bộ phận có tên như sau :
Drive shaft : Trục chủ động ( liền bánh răng)
Crown Wheel: Bánh răng vành chậu
Sun gear: Bánh răng mặt trời
Haft shaft: Bán trục ( láp )
Planet Pinion Bánh răng hành tinh
Tại sao chúng có tên như vậy vì hành tinh phải quay xung quanh mặt trời đứng yên .
Tại hai hình nhỏ bên phải miêu tả bộ vi sai khi đi thẳng (trên) và khi vào chỗ rẽ ( dưới )
Khi đi thẳng , lực truyền từ động cơ xuống đến trục chủ động làm quay bánh răng vành chậu , thông qua bánh răng hành tinh sẽ làm quay 2 bánh răng mặt trời , quay 2 trục láp . Bánh răng hành tinh có tác dụng như một vấu truyền lực .
Khi đi vào đường vòng , do yêu cầu 1 bên bánh phải quay chậm hơn bên kia , hay 2 bánh răng mặt trời phải quay khác nhau dẫn đến việc chúng tự điều chỉnh thông qua bánh răng hành tinh . Mặt khác lực truyền từ động cơ xuống vẫn không thay đổi và lực này vẫn được phân bổ ra 2 bánh xe theo đường trên .
Theo sơ đồ động dưới đây , các bác để ý khi xe vào đường vòng là bánh răng hành tinh quay , khi đi thẳng thì đứng yên .
Hình vẽ này tương đối chi tiết về toàn bộ 1 bộ vi sai , khi ta tháo ra khỏi cầu ô tô .
Ở trong hình đầu tiên có 3 hình tròn , E vẽ tượng trưng cho 3 bánh răng tì vào nhau. Bánh B là bánh trung gian , như vậy khi bánh A quay thì bánh C sẽ quay cùng chiều .
Giờ sang hình 2 , Bánh xe A và C giờ được bẻ vuông góc với bánh B , khi A quay sẽ làm C quay .đảo chiều . Đúng không ạ .
Tại hình 3 , thêm 1 bánh trung gian nữa , thì A và C vẫn quay đảo chiều nhau .
Đây chính là nguyên lí cơ bản của bộ vi sai ôtô . Tại hình số 4 ,
Cấu tạo
HÌnh vẽ sau đây là mô phỏng 1 bộ vi sai đơn giản , 2 trục láp 2 bên được nối với 2 bánh răng hình côn , tì vào bánh răng trung gian ở dưới có dấu X đỏ . Trục bánh răng trung gian lại gắn vào 1 khung chữ nhật , khung này cố định với bánh răng lớn .
Hoạt động .
Khi bánh răng lớn quay sẽ truyền lực qua bánh trung gian làm 2 bánh răng 2 bên quay theo , do đó trục nối với bánh xe sẽ quay làm ô tô chuyển động .
Ở hình trên, cái trục bên trái đang nhúc nhích là các đăng, cả cái mớ to đùng bên phải là cầu xe , bên trong có cái cụm quay quay là bộ Vi sai , hai đầu cầu nối với 2 bánh xe .
HÌnh bên trên đây , môt phỏng gần với thực tế hơn , và các bộ phận có tên như sau :
Drive shaft : Trục chủ động ( liền bánh răng)
Crown Wheel: Bánh răng vành chậu
Sun gear: Bánh răng mặt trời
Haft shaft: Bán trục ( láp )
Planet Pinion Bánh răng hành tinh
Tại sao chúng có tên như vậy vì hành tinh phải quay xung quanh mặt trời đứng yên .
Tại hai hình nhỏ bên phải miêu tả bộ vi sai khi đi thẳng (trên) và khi vào chỗ rẽ ( dưới )
Khi đi thẳng , lực truyền từ động cơ xuống đến trục chủ động làm quay bánh răng vành chậu , thông qua bánh răng hành tinh sẽ làm quay 2 bánh răng mặt trời , quay 2 trục láp . Bánh răng hành tinh có tác dụng như một vấu truyền lực .
Khi đi vào đường vòng , do yêu cầu 1 bên bánh phải quay chậm hơn bên kia , hay 2 bánh răng mặt trời phải quay khác nhau dẫn đến việc chúng tự điều chỉnh thông qua bánh răng hành tinh . Mặt khác lực truyền từ động cơ xuống vẫn không thay đổi và lực này vẫn được phân bổ ra 2 bánh xe theo đường trên .
Theo sơ đồ động dưới đây , các bác để ý khi xe vào đường vòng là bánh răng hành tinh quay , khi đi thẳng thì đứng yên .
Hình vẽ này tương đối chi tiết về toàn bộ 1 bộ vi sai , khi ta tháo ra khỏi cầu ô tô .
Ở đoạn trên E đã cố giải thích VS là giề , tại sao phải có VS , nếu vẫn có bác chưa hiểu thì E phải xem lại bài của mình thui .
VS thường được bố trí trên cầu chủ động, như vậy nó sẽ nằm trong cầu trước hoặc sau của xe 1 cầu ( 4x2 ) , nằm trong cả 2 cầu của xe 2 cầu ( 4x4 ) và nằm trong hộp phân phối giữa 2 cầu của xe 4x4 .
VS cũng có nhiều loại khác nhau dựa theo hình dạng kết cấu và theo đặc tính làm việc . Theo hình dạng thì có lọai hình côn, hình trụ, loại tăng ma sát . Theo đặc tính thì có loại phân phối momen đều và không đều .
Tiện đây E nói thêm về loại ma sát , vì VS có nhược điểm là sẽ làm 1 bánh có lực bám thấp quay tít , toàn bộ công suât của máy được truyền tới bánh này mà kô truyền tới bánh ở trên mặt đường có độ bám cao làm xe kô thể đi được ( sa lầy ). Để khắc phục, ở một số xe người ta lắp thêm bộ tăng ma sát cho VS , đó là một tệp gồm nhiều đĩa tì sát vào nhau bằng sức căng của lò xo , nhờ có các đĩa ma sát này mà khi bị sa lầy một phần công suất vẫn được truyền qua bánh xe không bị lầy giúp xe có thể đỡ bị pa ti nên hơn loại kô có bộ tăng ma sát
Công thức truyền lực của bộ vi sai là :
N1+N2= 2N0
Trong đó N1,N2 là số vòng quay của trục bánh bên trái và bên phải, N0 là số vòng quay của vỏ VS
Vì vậy E có 1 câu hỏi cho các bác thích tìm tòi Kthuật là : Khi xe bị sa lầy , 1 bánh dưới bùn quay tít, bánh ở chỗ khô đứng yên , điều gì sẽ xảy ra nếu ta buộc bánh dưới chỗ lầy lại để không cho nó quay nữa ?
VS thường được bố trí trên cầu chủ động, như vậy nó sẽ nằm trong cầu trước hoặc sau của xe 1 cầu ( 4x2 ) , nằm trong cả 2 cầu của xe 2 cầu ( 4x4 ) và nằm trong hộp phân phối giữa 2 cầu của xe 4x4 .
VS cũng có nhiều loại khác nhau dựa theo hình dạng kết cấu và theo đặc tính làm việc . Theo hình dạng thì có lọai hình côn, hình trụ, loại tăng ma sát . Theo đặc tính thì có loại phân phối momen đều và không đều .
Tiện đây E nói thêm về loại ma sát , vì VS có nhược điểm là sẽ làm 1 bánh có lực bám thấp quay tít , toàn bộ công suât của máy được truyền tới bánh này mà kô truyền tới bánh ở trên mặt đường có độ bám cao làm xe kô thể đi được ( sa lầy ). Để khắc phục, ở một số xe người ta lắp thêm bộ tăng ma sát cho VS , đó là một tệp gồm nhiều đĩa tì sát vào nhau bằng sức căng của lò xo , nhờ có các đĩa ma sát này mà khi bị sa lầy một phần công suất vẫn được truyền qua bánh xe không bị lầy giúp xe có thể đỡ bị pa ti nên hơn loại kô có bộ tăng ma sát
Công thức truyền lực của bộ vi sai là :
N1+N2= 2N0
Trong đó N1,N2 là số vòng quay của trục bánh bên trái và bên phải, N0 là số vòng quay của vỏ VS
Vì vậy E có 1 câu hỏi cho các bác thích tìm tòi Kthuật là : Khi xe bị sa lầy , 1 bánh dưới bùn quay tít, bánh ở chỗ khô đứng yên , điều gì sẽ xảy ra nếu ta buộc bánh dưới chỗ lầy lại để không cho nó quay nữa ?
Khóa Vi sai
Câu hỏi hôm trước vẫn còn nguyên, mong rằng sẽ có bác vác xe ra thử sẽ có câu trả lời sớm.
Như ta đã biết trong các phần trước, vi sai có một nhược điểm rất lớn là làm cho xe rất dễ bị sa lầy . Để khắc phục điểm yếu này người ta lắp thêm bộ khóa VS vào cầu xe . Mục đích khi khóa lại, VS sẽ kô hoạt động , mô men truyền tới cầu sẽ được phân bổ cưỡng bức đều tới các bánh xe , bánh kô sa lầy vẫn nhận được mô men để đẩy xe vượt qua chỗ lầy .
Ảnh bộ khóa VS cơ khí:
Bộ khóa VS điện tử giữa 2 cầu xe Audi A4
Khóa vi sai được điều khiển đóng mở bằng cơ khí, điện, bằng thủy lực, bằng khí nén hoặc chân không. Trên xe nếu có khóa VS thì có dòng chữ Diffential Lock .
Khóa Diff trung tâm
Khóa điều khiển bằng hơi
Ta có thể Ktra xem xe có khóa VS hay không bằng cách kích nổi 1 bánh xe cầu chủ động lên, ra số N và quay bánh . Nếu bánh quay là kô có khóa VS , nếu quay rất nặng là có bộ VS tăng ma sát , nếu cứng đơ thì là khóa VS đã hoạt động .
Khóa VS có thể kô có trên nhiều xe việt dã , nó có thể được lắp thêm như một option riêng. Trên các máy chuyên chạy đường lầy thì bắt buộc phải có.
Như ta đã biết trong các phần trước, vi sai có một nhược điểm rất lớn là làm cho xe rất dễ bị sa lầy . Để khắc phục điểm yếu này người ta lắp thêm bộ khóa VS vào cầu xe . Mục đích khi khóa lại, VS sẽ kô hoạt động , mô men truyền tới cầu sẽ được phân bổ cưỡng bức đều tới các bánh xe , bánh kô sa lầy vẫn nhận được mô men để đẩy xe vượt qua chỗ lầy .
Ảnh bộ khóa VS cơ khí:
Bộ khóa VS điện tử giữa 2 cầu xe Audi A4
Khóa vi sai được điều khiển đóng mở bằng cơ khí, điện, bằng thủy lực, bằng khí nén hoặc chân không. Trên xe nếu có khóa VS thì có dòng chữ Diffential Lock .
Khóa Diff trung tâm
Khóa điều khiển bằng hơi
Ta có thể Ktra xem xe có khóa VS hay không bằng cách kích nổi 1 bánh xe cầu chủ động lên, ra số N và quay bánh . Nếu bánh quay là kô có khóa VS , nếu quay rất nặng là có bộ VS tăng ma sát , nếu cứng đơ thì là khóa VS đã hoạt động .
Khóa VS có thể kô có trên nhiều xe việt dã , nó có thể được lắp thêm như một option riêng. Trên các máy chuyên chạy đường lầy thì bắt buộc phải có.
Như vậy là khóa vi sai để tạm dừng tính năng của VS, thế bộ khóa VS trung tâm để làm gì ?
Trong các dòng xe 4x4 có dòng AWD ( All time wheels drive) Là 4 bánh chủ động toàn thời gian , công suất động cơ luôn được phân phối đến cả 4 bánh, VD: Nis Murano, Dai Terrios . Do vậy để dễ dàng điều khiển, đương nhiên phải có bộ VS trung tâm đặt tại hộp số phụ ( hộp phân phối ) để đảm bảo cho các cầu có thể quay với tốc độ khác nhau khi vào cua.
Vì vậy khi gặp bãi lầy thì lại pa ti nê thôi ! Cái này cứ hỏi nhà Tiềnđâu trong trận chinh phục Tây Y Tử là rõ nhất ! Để khắc phụ người ta lại lắp khóa VS vào đây , công tắc khóa thường có chữ Central Lock , C-lock .
Cũng có xe lại lắp bộ VS tăng ma sát đã nói bên trên vào đây .
Với xe có bộ khóa VS có một số lưu ý : Chỉ dùng khi cho xe vượt đường xấu như trơn, lầy, cát
Ở trên bề mặt đường có độ bám tốt như nhựa đường, bê tông kô thể bấm nút khóa được , nhất là lúc xe đang chạy nhanh bấm vào nút khóa sẽ rất khó điều khiển tay lái , thậm trí lật xe . Trên siêu xe Niva có cái này không bác Kar ?
Trong các dòng xe 4x4 có dòng AWD ( All time wheels drive) Là 4 bánh chủ động toàn thời gian , công suất động cơ luôn được phân phối đến cả 4 bánh, VD: Nis Murano, Dai Terrios . Do vậy để dễ dàng điều khiển, đương nhiên phải có bộ VS trung tâm đặt tại hộp số phụ ( hộp phân phối ) để đảm bảo cho các cầu có thể quay với tốc độ khác nhau khi vào cua.
Vì vậy khi gặp bãi lầy thì lại pa ti nê thôi ! Cái này cứ hỏi nhà Tiềnđâu trong trận chinh phục Tây Y Tử là rõ nhất ! Để khắc phụ người ta lại lắp khóa VS vào đây , công tắc khóa thường có chữ Central Lock , C-lock .
Cũng có xe lại lắp bộ VS tăng ma sát đã nói bên trên vào đây .
Với xe có bộ khóa VS có một số lưu ý : Chỉ dùng khi cho xe vượt đường xấu như trơn, lầy, cát
Ở trên bề mặt đường có độ bám tốt như nhựa đường, bê tông kô thể bấm nút khóa được , nhất là lúc xe đang chạy nhanh bấm vào nút khóa sẽ rất khó điều khiển tay lái , thậm trí lật xe . Trên siêu xe Niva có cái này không bác Kar ?
