Xe Lambretta & Vespa - "xe Cổ rất Khổ mà Sướng"

khoadongluc
Bình luận: 1Lượt xem: 13,396

khoadongluc

Nothing Is Impossible
Nhân viên
[FONT=arial, helvetica]Xe máy có tuổi đời trên 30-40 năm thì thế giới người ta đều công nhận là xe cổ (theo chuẩn xe cổ của [/FONT][FONT=arial, helvetica]www.vespa.org[/FONT][FONT=arial, helvetica]), do vậy những dòng xe như Lambretta (sản phẩm của hãng Innocenti) và Vespa (sản phẩm của hãng Piaggio) đã được xếp vào dòng xe Scooter cổ vì chúng đa số xuất xưởng thập niên 50-60. Tuy chỉ là dân chơi nhà quê ra tỉnh, tớ cũng cố gắng sưu tầm và cung cấp những thông tin cơ bản nhất cho bạn nào có hứng thú trong vấn đề chơi dòng xe Scooter cổ (Vespa hoặc Lambretta) nhé : [/FONT] "Chơi xe phải hiểu xe như hiểu người, chăm xe như chăm con đẻ mình. Đam mê là điều kiện cần chứ chưa đủ mà phải còn nhiều thứ gia vị khác như : mất nhiều công sức tìm tòi và học hỏi, hao tổn khá nhiều tiền bạc và phải được người thân trong gia đình đồng ý nữa"


Scooter là dòng xe máy có đường kính bánh từ 8-10 inch (rân chơi Vespa – Lam hay gọi là bánh 8, bánh 10), sườn được dập từ thép tấm, dùng số tay, máy đặt thấp và gần bánh sau, hoặc ở hẳn phía bánh sau như Vespa. Ta cần phải phân biệt Scooters cổ và scooter đời mới. Scooter sản xuất khoảng từ 1970 trở về trước được coi là xe cổ, còn sau đó là scooter đời mới. Scooter đời mới hiện đang chạy đầy đường đa số là xe ga, hộp số tự động như Honda @, SH, PS, Dylan, Spacy, Ạttila …. vv.. Gần như toàn bộ xe đời mới của Piaggio cũng là xe ga như X9, ET8, Zip, LX…... trừ dòng PX đời mới còn giữ lại nguyên xi cơ cấu Scooter cổ nguyên thủy (số tay, ambraya giống PX đời cũ, chỉ khác là có thắng đĩa). Trên thế giới người ta phân biệt rất rõ thế nào là xe Scooter và Motorcycle. Motorcycle là loại xe có máy đặt phía trước, ngay chỗ để chân của người lái, truyền động ra sau bằng sên (xích) hoặc láp, bánh xe dùng căm (nan hoa) thay cho mâm bánh xe đặc, đường kính bánh xe lớn hơn 10 inch. Xe Honda, Yamaha, Suzuki...... bây giờ chạy đầy đường hay mấy chiếc mô-tô đều là dòng Motorcycle. Xe nữ hay chạy (Dream, Future, Smash......) còn có tên riêng là Bike, dùng hộp số bán tự động. Riêng dân Mỹ thì gọi Bike là chung cho tất cả các loại xe 2 bánh.


Thập niên 90 khi kinh tế Việt Nam mới mở cửa, các xe Honda Cub, Dame, Cánh én, … mới và "nghĩa địa" được nhập về đầy đường thì những dòng Scooter Ý cũ bị bỏ xó hoặc bán cho dân chơi xe cổ nước ngoài với giá rẻ mạt. Nguyên nhân chính là do lượng xăng tiêu thụ cao, cồng kềnh, vướng víu, hay hỏng vặt...... nên mới có tình trạng "chảy máu xe cổ" ồ ạt ra nước ngoài dẫn tới khan hiếm trong nước. Giai đoạn sau 1997, kinh tế khởi sắc thì dân chơi VN mới nghĩ đến chuyện chơi lại những chiếc xe cổ này. Hiện nay, với dân chơi xe cổ thì Lambretta và Vespa cổ đều là vô giá, nghĩa là không có giá chứ không phải giá rất đắt…..Lambretta và Vespa cùng được người mê scooter cổ rất ưa chuộng, nhưng tùy theo địa lý, phong tục, sở thích thói quen mà nó có phong cách chơi và độ lại khác nhau.


Nếu nhìn hình dáng bên ngoài thì Vespa trông mềm mại hơn còn Lambretta trông gân guốc cứng rắn và nam tính hơn. Về phong cách, Lambretta đi thì lịch lãm hơn vì đi Lambretta phải có dáng chứ không như Vespa ai cũng ngồi lên được. Xe Lambretta hiếm (có thể do hãng Innocenti đã phá sản) hơn Vespa và đi Lambretta (máy cân) thì người 0 bị nghiêng như đi Vespa (máy lệch 1 bên). Chúng ta có thể phân biệt xe Lambretta và Vespa sơ bộ như sau nhé :



1. Sự giống nhau :
- Cả hai cùng có quốc tịch Ý (Italy), thuộc dòng xe Scooter cổ
- Động cơ 2 thì (2 kỳ) , được sản xuất vào thập niên 60 – thế kỷ XX.
2. Sự khác nhau :
- Vespa là 1 dòng xe của hãng Piaggio còn Lambretta là tên 1 dòng xe của hãng Innocenti (đã phá sản).
- Vespa đa số truyền động bởi nhông chuyền ; còn các dòng Lambretta đời đầu (các đời A, D, E,.LD...) truyền động bằng "láp", các dòng Lambretta đời sau (TV, Li, Special, Lam Mini...) truyền động bởi xích (dây sên).
- Khung sườn Vespa được cấu tạo bởi thép tấm và dập theo khuôn ; còn đa số Lambretta có khung sươn là thép ống (trừ dòng Lam Mini).

- Vespa ACMA thì cốp lệch, cốp bên máy to hơn, còn cốp bên phụ thon hơn. Cốp chỉ cân cho các đời Vespa khác như Standard, Sprint, Super, PX ... ; còn Lambretta thì cốp lúc nào cũng cân đối.


* Sơ qua 1 chút về động cơ 2 thì của dòng xe Lambretta - Vespa :
Động cơ 2 thì đối với Việt Nam trước kia rất quen thuộc, từ các dòng xe Mobilette, Solex, Motobecane... của người Pháp mang sang, Vespa -Piaggio, Lambretta -Innocenti (của Italia) sau đó là những chiếc xe Con Thỏ (Восход), Minsk (Минск) của Liên Xô cũ, Babetta, Jawa của Tiệp Khắc, Simson, MZ của Cộng hoà dân chủ Đức cũ, đều là những chiếc xe máy lắp động cơ 2 thì. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, lại thấy xuất hiện những chiếc Yamaha Mate, Suzuki, BS (Bridgestone) v.v… Hầu hết chúng đều là những động cơ có công suất nhỏ, tuy có những ngoại lệ như xe Jawa của Tiệp dung tích tới 350 và 360cc. Những ứng dụng chủ yếu của loại động cơ này là : Máy cưa, máy cắt cỏ ;Xe đạp máy ;Mopeds ;Xe trượt tuyết ;Môtô cỡ nhỏ và trung bình ;Động cơ máy bay mô hình, điều khiển bằng vô tuyến (riêng loại này thường có dung tích khoảng 2 hoặc 3cc, đến dưới 10cc) …vv..


* Trước khi Internet phổ biến, thì dân chơi xe Việt Nam chỉ biết nghe các bác thợ “dạy “ về các đời xe cổ tỷ như : Vespa Standard EA, EB, EC ..... Vì hồi xưa ngươi ta không fân biệt xe theo năm SX mà theo năm nhập về VN. Cứ mỗi thời điểm cơ quan quản lý xe cấp biển số, hồi đo là EA rồi đến EB … nên thợ cứ thế mà gọi. Người ta lấy năm xe được nhập cảng vào Sài Gòn làm đời xe (VD: xe 1953 không có nghĩa là xe SX 1953 mà có thể SX năm 1951-52.) chứ hồi đó chưa có Internet để tra số máy số sườn, chưa có Forum vespafriend để hỏi han, mua bán, trao đổi thông tin ….. Các ông thợ căn cứ vào số máy để phân biệt, ví dụ “5 con” là acma 53, 6 con đầu 1 là acma 54, 55 …vv….. Sau này nhờ có Internet , thú chơi Vespa phát triển thành phong trào, anh em mới bắt đầu nghiên cứu các kiểu, thường là vào www.scooterhelp.com xem đời xe, rồi tìm hiểu thêm về phụ tùng gin, cấu tạo máy móc Vespa …vv…. Do đó kiến thức chơi được tập hợp chính quy dần, ví dụ cách nói của dân chơi xe cổ có “trình độ” như : “hôm qua con Standard VBB1 1961 của em bị chết bu-gi” hoặc “chiếc ACMA Ý VL2 1955 hay bị ngộp xăng buổi sáng anh ạ, sửa làm sao đây ” ….


* Khi chơi dòng xe này thì các bạn cần phải chú ý vấn đề Nhiên liệu & Bôi trơn cho động cơ 2 thì như sau :


1. Xăng :
- Vespa, Lam là xe 2 thì nên dùng xăng pha nhớt. Đối với các đời Vespa từ trước 1995, xăng và nhớt được pha chung theo tỷ lệ tùy từng model. Nhìn chung xe cổ trước 1968 thì pha khoảng 4-5% nhớt. Nghĩa là 95% xăng và 5% nhớt, gọi theo cách miền Nam thì khoảng 5 lít xăng pha với một xị nhớt. Nếu đi đường dài thì pha khoảng 6-8%. Về nguyên tắc, tỷ lệ nhớt cao thì máy được bảo vệ tốt, nhưng đừng quá lạm dụng vì bugi bị đóng muội khói đen dẫn đến khó nổ máy.
- Xe Vespa đời PX95 hoặc PX96 trở đi thì đổ xăng riêng nhớt riêng nên tương đối đơn giản. Máy sẽ tự động pha xăng và nhớt theo tỷ lệ phù hợp.Cơ chế pha khá hay, nếu vòng tua máy chậm thì pha ít nhớt, nếu vòng tua máy nhanh (chạy đường trường tốc độ cao) máy tự động xin thêm miếng nhớt cho nó mát mẻ.
- Tại SG có một số cây xăng bán xăng pha sẵn nhớt (3-5%, có thể yêu cầu người đồ xăng thay đổi tỷ lệ nhớt theo ý mình): góc Trần Cao Vân - Hai Bà Trưng ; góc Nguyễn Biểu với Trần Hưng Đạo; góc Trần Hưng Đạo với chợ Nancy.

2. Nhớt :
- Khác với dòng xe 4 thì như Honda dùng nhớt chung cho máy và hộp số, Vespa ,Lam dùng nhớt hộp số riêng, còn máy thì lấy luôn nhớt từ xăng. Nhớt hộp số thường có 2 loại chỉ số nhớt là 50 và 90. Loại 90 đặc hơn nhưng ít được dùng vì làm lì máy, dính bố ambraya, xe không vọt, nhưng được cái giảm tiếng ồn động cơ. Các tay thợ bán xe trời ơi đất hỡi thường chuộng loại nhớt này vì máy êm nên đánh lừa được khổ chủ. Thường chỉ khi nào máy cũ quá và khua ầm ầm thì mới nên thay nhớt 90. Dân bán xe lựu đạn còn có chiêu độc là trước khi khổ chủ đến xem xe, họ vo viên vài cục mỡ bò loại dùng bôi trơn bạc đạn và bỏ vào trong ngăn nhớt hộp số. Thế là máy xe nổ êm như ru và thừa sức gây mê mấy con nhạn là đà.
- Hãy mua sẵn vài chai nhớt 2T bỏ sẵn vào cốp xe. Khi đi bơm xăng cứ xăng thường mà bơm. Sau đó, nhớ rằng ta sẽ pha nhớt 2T vào xăng với tỉ lệ như đã nói ở trên, ở các chai nhớt 2T có sẵn vạch chia thể tích nên cũng dễ dàng thôi!
- Về chủng loại nhớt 2T, hiên nay có rất nhiều cấp độ và tiêu chuẩn dùng cho các loại động cơ 2 thì sử dụng cho các phương tiện khác nhau. Theo tiêu chuẩn của các tổ chức trên SAE, API và JASO có các loại cấp độ nhớt 2T (tăng dần) như sau:
SAE (Society of Automotive Engineers): TA, TB, TC
JASO (JAMA - Japan Automobile Manufactures Association): FA, FB, FC
API (American Petroleum Institute): 30
Như vậy, khi mua một chai nhớt 2T, bạn tìm mua loại nhớt có cấp độ TB hoặc FB trở lên thì dùng tốt. Còn API=30 dùng chung cho các loại vì ở cấp độ này nhớt 2T đủ sức hòa tan vào xăng và được đốt cháy hòan toàn không gây muội than trong lòng xilanh.
- Dầu hộp số (Gear Oil 75W90 hay 90EP) thì khuyến cáo xài đỡ dầu SAE 50



* Về cơ bản, phong cách chơi xe Vespa - Lambretta sẽ bao gồm 5 loại như :

1. Chơi xe gin từ đầu đến đuôi, kể cả nước sơn :Khổ chủ cố gắng đưa xe trở về nguyên bản khi xuất xưởng, gin đến từng con ốc, thậm chí máy chưa mở. Những xe này tuy ghẻ chóc nhưng giá thị trường luôn đứng đầu bảng.
2. Dọn xe trở về nguyên bản : trừ nước sơn mới theo đúng màu khi xuất xưởng, toàn bộ hoặc gần như toàn bộ các phụ tùng đều gin. Một số khổ chủ thậm chí còn nghiện đến độ nước sơn mới cũng được sơn theo kiểu sơn gin, với những góc sơn bị mòn lộ lớp sơn lót chống sét
3. Xe đời sau được dọn thành đời trước : phổ biến là các xe Super hoặc PX, Excel, T5 được dọn thành xe đời cổ hơn như Acma, thậm chí Paperino (model đầu tiên của Vespa) hay MP6 (model Vespa thương mại đầu tiên).
4. Hồn Trương Ba, da hàng thịt : xe đời này được dọn thành đời kia, ví dụ Vespa Mini làm thành Acma; hoặc xe đời này máy đời khác, ví dụ Acma hay Standard gắn máy PX, T5.
5. Xe độ : "độ" ở đây được hiểu là không theo một model nào. Khổ chủ thỏa sức bay bổng với sự sáng tạo và độ "ngông cuồng" của mình. Vì vậy, xe trở thành một tác phẩm độc đáo không giống ai, thể hiện rõ dấu ấn riêng của chủ nhân.

* Hình ảnh 2 dòng xe Lambretta và Vespa :


Xe LamBretta LI3
Chàng Vespa GS 160 MK2
Xe LamBretta LD 150 MK2 ( Rân chơi thường gọi là Lam “già” )


Hiện nay, các nước phương Tây đang ưa chuộng những chiếc xe Vespa – Lambretta cổ có xuất thân từ Việt Nam, vì có giá trị lịch sử cao. Ngày càng nhiều người ở các nước Pháp, Đức, Ý, Hà Lan, Nhật Bản … sang Việt Nam thu gom những chiếc xe mà chủ nhân của nó trước đó là những giáo sư, bác sĩ, luật sư của Sài Gòn và lục tỉnh miền Tây thời trước 1975. Họ sẵn sàng mua những chiếc xe này cao gấp 4 -5 lần so với giá hiện tại ngoài thị trường. Có những chiếc Lambretta sau khi tân trang theo đúng nguyên bản của nó đã được trả với giá trên 5.000-7.000 USD nhưng chủ nhân chưa đồng ý bán.



(Study by Đạosỹ )
 

Bạn hãy đăng nhập hoặc đăng ký để phản hồi tại đây nhé.

Bên trên