vohongphuc_oto
Tài xế O-H
Hệ thống phun xăng K-JETRONIC (phần 1) [28/02/2010]
Hệ thống phun xăng K-Jetronic là hệ thống phun xăng cơ bản của các kiểu phun xăng điện tử hiện đại ngày nay.
>> Hệ thống phun xăng K-JETRONIC (phần 2)
Hệ thống phun xăng K-Jetronic là hệ thống phun xăng cơ bản của các kiểu phun xăng điện tử hiện đại ngày nay. Các đặc điểm kỹ thuật của hệ thống phun xăng có thể tóm lược như sau:
• Được điều khiển hoàn toàn bằng cơ khí- thuỷ lực.
• Không cần những dẫn động của động cơ, có nghĩa là động tác điều chỉnh lưu lượng xăng phun ra do chính độ chân không trong ống hút điều khiển.
• Xăng phun ra liên tục và được định lượng tuỳ theo khối lượng không khí nạp.
Hệ thống phun xăng K-Jetronic
1. Hệ thống nhiên liệu
Hệ thống nhiên liệu có nhiệm vụ cung cấp nhiên liệu với áp suất cao từ thùng chứa đến các vòi phun để phun vào các xylanh với tỷ lệ thích hợp phù hợp với các chế độ làm việc của động cơ.
Hệ thống nhiên liệu bao gồm thùng chứa nhiên liệu, bơm nhiên liệu, bộ tích năng, lọc nhiên liệu, bộ điều áp, bộ định lượng và phân phối nhiên liệu, các vòi phun xăng và vòi phun khởi động lạnh.
Bơm xăng điện bơm xăng từ thùng chứa đến bộ tích năng, xuyên qua bầu lọc xăng đến bộ phân phối. Từ bộ này xăng chảy tiếp đến các vòi phun xăng, các vòi phun này phun xăng liên tục vào các cửa nạp của động cơ. Xăng phun vào trộn lẫn với không khí thành khí hỗn hợp, đến lúc xupáp hút mở, khí hỗn hợp sẽ được nạp vào xylanh động cơ.
Bộ điều áp xăng bố trí bên trong bộ phân phối có tác dụng duy trì áp suất xăng cung cấp ở mức cố định và đưa số xăng thừa trở lại thùng chứa.
1.1. Bơm nhiên liệu
Bơm nhiên liệu có nhiệm vụ hút nhiên liệu từ thùng xăng và cung cấp dưới một áp suất nhất định đến bộ tích năng, lọc nhiên liệu và đến bộ phân phối.
Bơm nhiên liệu là bơm điện thuộc loại bơm dùng bi gạt được dẫn động nhờ động cơ điện nam châm vĩnh cửu. Đĩa rôto được ráp lệch tâm trong vỏ bơm. Quanh chu vi đĩa có các hốc lõm chứa bi gạt. Khi rôto quay, lực ly tâm sẽ ấn các bi gạt vào vách vỏ bơm để bao kín và bơm xăng đi từ lỗ hút ra lỗ thoát.
Bơm nhiên liệu
1 – Van giới hạn áp suất; 2 – Bi gạt; 3 – Roto bơm; 4 – Van một chiều; 5 – Đĩa bơm; 6 – Vỏ bơm
Áp suất nhiên liệu do bơm cung cấp bao giờ cũng lớn hơn áp suất nhiên liệu cần thiết trong hệ thống, nhằm để duy trì áp lực nhất định và đảm bảo đủ nhiên liệu cho động cơ làm việc ở tải lớn.
Áp suất nhiên liệu do bơm cung cấp rất lớn khoảng 6,5 – 7,8 kG/cm2 , nhưng áp suất nhiên liệu trong hệ thống khoảng 4,9 – 5,5 kG/cm2 do sự khống chế áp suất của bộ điều áp.
1.2. Bộ tích năng
Bộ tích năng có chức năng duy trì áp suất trong hệ thống nhiên liệu trong khoảng thời gian sau khi tắt máy. Áp suất này rất cần thiết để giúp cho động cơ khởi động tốt ở lần khởi động tiếp theo. Bộ tích năng còn có công dụng dập tắc dao động áp suất do bơm cung cấp.
Bộ tích năng
1 – Khoang chứa lò xo; 2 – Lò xo; 3 – Vai chận; 4 – Màng tác động; 5 – Khoang chứa xăng; 6 – Cửa xăng vào và ra; 7 – Thông với khí quyển.
Trong quá trình hoạt động, bơm xăng điện nạp đầy xăng vào buồng 5, ấn màng 4 về phía trái cho đến khi màng 4 áp vào vai chận, lúc này thể tích xăng trong khoang 5 đạt tối đa làm căng lò xo 2. Sức căng của lò xo 2 tạo ra áp suất và duy trì áp suất trong hệ thống xăng giúp dễ khởi động.
1.3. Lọc nhiên liệu
Lọc nhiên liệu có nhiệm vụ lọc sạch các cặn bẩn có trong nhiên liệu, để đảm bảo sự làm việc chính xác của bộ định lượng - phân phối nhiên liệu và các kim phun.
Lọc nhiên liệu được bố trí giữa bộ tích năng và bộ phân phối nhiên liệu.
Cấu trúc của lọc nhiên liệu gồm một lõi lọc bằng giấy xếp chồng lên nhau làm cho nhiên liệu chỉ đi qua khe hở này và một đĩa tròn để giữ lọc.
Lọc nhin liệu
1 – Li lọc giấy; 2 – Vách đỡ
Dòng nhiên liệu sau khi qua bộ lọc được dẫn đến bộ định lượng phân phối nhiên liệu và bộ điều áp.
1.4. Bộ điều áp
Bộ điều áp có chức năng duy trì áp suất cung cấp khoảng 5 kG/cm2. Thông thường bơm xăng cung cấp một lượng xăng nhiều hơn so với yêu cầu của động cơ. Nên trong quá trình hoạt động, áp suất xăng tăng lên sẽ đẩy piston (3) mở van đưa xăng về thùng chứa. Trong quá trình hoạt động điều chỉnh áp suất, sức căng của lò xo sẽ đối kháng với áp suất xăng điều khiển van mở rộng, mở hẹp hay đóng kín lỗ xăng hồi về thùng, nhờ vậy ổn định được một mức áp suất quy định.
Kết cấu và hoạt động của bộ điều áp
a) Van đóng b) Đang hoạt động điều áp
1 – Áp suất ban đầu đi vào van; 2 – Mạch hồi về thùng xăng; 3 – Piston; 4 –Van chận;
5 – Nhiên liệu hồi về từ bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ
Nhiên liệu hồi về từ bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ đi qua van chận (4) về thùng chứa qua lỗ (2). Van chận mở trong suốt thời gian động cơ hoạt động và đóng kín khi ngừng động cơ. Động tác này giúp duy trì áp suất kiểm soát ở một mức quy định khi ngừng động cơ.
1.5. Kim phun xăng
Trong quá trình hoạt động, kim phun được mở ra để phun xăng do chính áp xuất đã được điều áp của nhiên liệu, xăng được phun vào cửa nạp của xucpap hút. Các kim phun xăng được ráp trong các vỏ bọc cách nhiệt đặc biệt nhằm tránh bị ảnh hưởng của nhiệt độ động cơ. Bản thân của kim phun không tự ấn định được lượng xăng phun ra, công tác này được điều khiển do áp suất xăng trong mạch. Khi áp suất nhiên liệu đạt đến khoảng 3,3kG/cm2 thì các kim phun mở van.
Kim phun cơ khí
a) Đóng; b) Mở; 1 – Vỏ kim phun; 2 – Bộ lọc; 3 – Van kim; 4 – Mặt tựa van
Kết cấu của kim phun có van kim đóng kín lên bệ van. Ở tần số phun xăng cao, van kim rung động mạnh có thể nghe được tiếng rung. Nhờ vậy phun sương rất tốt cho dù lượng phun rất bé. Khi tắt máy, động cơ ngừng, bơm xăng nghỉ, áp suất trong mạch giảm xuống dưới mức mở kim phun. Van kim đóng kín bệ van lại.
1.6. Kim phun xăng khởi động lạnh
Kim phun khởi động lạnh
1 – Giắc cấm dây điện; 2 – Cửa xăng vào; 3 – Van kim đồng thời cũng l li từ; 4 – Cuộn dy Solenoid; 5 – Miệng phun; 6 – Bệ van.
Khi khởi động động cơ trong thời tiết lạnh sẽ gặp khó khăn do quá trình tạo khí hỗn hợp không tốt do các nguyên nhân sau:
- Tốc độ quay của trục khuỷu thấp, dòng khí nạp yếu làm cho xăng khó bốc hơi.
- Động cơ đang lạnh sẽ hạn chế sự bốc hơi của xăng.
- Số xăng không bốc hơi sẽ được ngưng động trên vách ống hút làm cho xylanh động cơ thiếu xăng.
Để khắc phục, người ta lắp thêm kim phun xăng khởi động lạnh phía sau bướm ga trong ống góp hút. Khi hoạt động, nó sẽ phun thêm một lượng xăng bổ sung vào trong ống nạp chung của các xylanh ngoài lượng xăng do kim phun của từng xylanh đã cung cấp.
Khi có tín hiệu mở van, dòng điện đi vào đầu cắm dây (1) từ hóa cuộn dây solenoid (4), lõi từ (3) được hút lên mở bệ van (6). Xăng đi vào cửa nạp (2), qua lưới lọc, chui vào bệ van (6) và phun ra khỏi miệng phun (5).
Thời gian hoạt động của kim phun xăng khởi động lạnh được điều khiển bởi công tắc nhiệt – thời gian.
2. Hệ thống nạp khí
Hệ thống nạp khí có nhiệm vụ cung cấp lượng không khí sạch cần thiết cho động cơ. Không khí qua lọc không khí, tại đây không khí được lọc sạch và đưa đến bộ đo lưu lượng không khí. Sau đó qua cổ họng gió và van khí phụ đến khoang nạp khí, qua đường ống nạp vào buồng đốt động cơ.
2.1. Bộ đo lưu lượng không khí nạp
Cấu tạo của bộ đo lưu lượng không khí bao gồm một phễu và một cảm biến di động. Có vít điều chỉnh tỷ lệ hoà khí, trục xoay của thiết bị đo, cần bẩy và lò xo lá.
Dòng không khí do động cơ hút xuyên qua bộ cảm biến sẽ tác động một lực lên mâm đo (11), lực này tỷ lệ thuận với lượng không khí nạp vào và đẩy mâm đo nâng lên. Chuyển động của mâm đo làm cho cần bẩy (12) xoay quanh trục xoay (13). Cuối cùng cần bẩy điều khiển van trượt (5) của bộ phân phối (7) để định lượng số xăng phun ra.
Kết cấu bộ đo lưu lượng không khí nạp
1 – Không khí vào; 2 – Áp suất kiểm soát; 3 – Xăng vào bộ phân phối; 4 – Xăng đã được định lượng; 5 – Piston; 6 – Xylanh với các khe định lượng; 7 – Bộ định lượng và phân phối xăng; 8 – Bộ đo lưu lượng không khí nạp; 9 – Lò xo lá; 10 – Đoạn ống khuếch tán; 11 – Mâm đo; 12 – Cần bẩy; 13 – Trục xoay; 14 – Vít chỉnh ralăngti.
2.2. Van khí phụ
Vì trí lắp đặt van khí phụ
Bên trong thiết bị có một vách ngăn dùng để đóng kín hay mở mạch nạp không khí bổ sung. Thanh lò xo lưỡng kim dưới tác dụng của nhiệt độ sẽ điều khiển vách ngăn đóng mở. Cuộn điện trở nung nóng khống chế thời gian mở của thiết bị tùy theo từng loại động cơ.
Trong quá trình sưởi nóng, động cơ được cho nổ ở chế độ cầm chừng, động cơ đang còn nguội lạnh, cánh bướm ga đóng gần kín, mạch không khí trên van khí phụ sẽ được mở lớn tối đa. Nhiệt động động cơ càng tăng lên thì tiết diện lưu thông của van khí phụ càng được thu hẹp và sẽ đóng kín sau khi hoàn tất quá trình sưởi nóng động cơ.
Kết cấu van khí phụ
1 – Vách ngăn; 2 – Thanh lưỡng kim; 3 – Cuộn dây nung nóng; 4 – Đường khí tắc qua bướm ga.
3. Hệ thống điều khiển cơ khí
Hệ thống điều khiển cơ khí có nhiệm vụ điều khiển lượng phun phù hợp với từng chế độ hoạt động của động cơ.
3.1. Bộ định lượng và phân phối nhiên liệu
Bộ định lượng và phân phối nhiên liệu kết hợp với bộ đo lưu lượng không khí nạp định lượng và phân phối xăng đến các kim phun đúng yêu cầu cần thiết.
Hoạt động của van trượt trong xylanh định lượng
a – Động cơ ngừng; b – Định lượng cho chế độ tải một phần; c – Định lượng cho chế độ toàn tải
1 – Áp suất kiểm soát; 2 – Van trượt; 3 – Khe định lượng quanh xylanh phân lượng; 4 – Vai định lượng của van trượt; 5 – Xăng vào xylanh phân lượng; 6 – Xylanh với các khe định lượng.
Tùy theo vị trí cao hay thấp cảu mâm đo, bộ phân phối sẽ định lượng một số xăng tương ứng với lượng không khí nạp để cung cấp cho các kim phun. Dao động của mâm đo được cần bẩy truyền động đến van trượt. Xăng nạp vào bộ phân phối qua lỗ nạp sau đó len qua vai của van trượt trong xylanh. Số xăng đã định lượng được đưa đến các kim phun.
Piston điều khiển nhận lực từ tấm cảm biến và lực từ áp suất nhiên liệu tác dụng lên đỉnh piston (áp suất điều khiển), áp suất trên đỉnh piston làm cho tấm cảm biến và piston dịch chuyển đồng bộ với nhau.
3.2. Bộ chênh lệch áp suất
Chức năng của bộ chênh lệch áp suất là để hạn chế sự tổn thất áp suất khi nhiên liệu đi qua các rãnh đứng trong xylanh.
Cấu tạo của bộ chênh lệch áp suất bao gồm: Buồng trên, buồng dưới, piston điều khiển, lò xo, rãnh định lượng nhiên liệu, màng và có đường nhiên liệu từ bơm đến, đường nhiên liệu đến các vòi phun.
Các bộ chênh lệch áp suất nằm trong bộ phân phối nhiên liệu. Động cơ có bao nhiêu xylanh thì có bấy nhiêu bộ chênh lệch áp suất.
Các bộ chênh lệch áp suất duy trì sự chênh lệch áp suất giữa buồng trên và buồng dưới của màng với một giá trị không đổi là 1kG/cm2.
Áp suất tác dụng lên đỉnh piston (Áp suất điều khiển)
1 – Xăng đến kim phun; 2 – Buồng trên; 3 – Màng ngăn; 4 – Buồng dưới; 5 – Ap suất ban đầu của xăng; 6 – Ap suất điều khiển; 7 – Piston (van trượt).
Màng của các bộ chênh lệch áp suất là màng phẳng làm bằng thép không rỉ, nó đặt ngăn giữa hai buồng. Tất cả buồng dưới được nối thông với nhau và chịu áp suất nhiên liệu cung cấp từ bơm. Các buồng trên nối thông với các khe phân lượng trên vách xylanh phân phối và ống nối đến các kim phun, các buồng trên độc lập với nhau, mỗi màng chịu tác dụng của một lò xo.
Nếu lượng nhiên liệu qua rãnh định lượng vào buồng trên nhiều thì áp lực trong buồng này tăng lên tức thời, làm cho màng bị cong xuống mở lổ van cho đến khi sự chênh lệch áp suất giữa hai buồng được xác định.
Nếu lượng nhiên liệu cung cấp vào buồng trên giảm, màng tự đi lên và làm giảm tiết diện mở của van cho đến khi đạt được sự chênh lệch áp suất là 1 kG/cm2.
Hoạt động của bộ chênh lệch áp suất
a – Màng van trũng xuống sâu, lượng nhiên liệu phun ra nhiều
b – Màng van trũng xuống ít, lượng nhiên liệu phun ra ít
Hệ thống phun xăng K-JETRONIC (phần 2) [28/02/2010]
Chúng ta cùng tìm hiểu phần 2 của hệ thống phun xăng K-JETRONIC
>> Hệ thống phun xăng K-JETRONIC (phần 1)
3.3. Bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ
Bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ động cơ
1 – Cuộn dây nung; 2 – Thanh lưỡng kim; 3 – Thông với chân không sau bướm ga; 4 – Màng van;
5 – Đường nhiên liệu về thùng chứa; 6 – Ap suất điều khiển; 7 – Lò xo; 8 – Vai chận; 9 – Thông với khí trời; 10 – Màng tác động toàn tải; 11 – Vai chận dưới.
Bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ được bố trí trên động cơ nhằm tiếp nhận trực tiếp nhiệt độ của động cơ. Bên trong bộ này gồm có màng van (4) được điều khiển nhờ lò xo (7). Thanh lưỡng kim (2) được nung nóng thêm nhờ cuộn dây (1) sẽ tác động lên sức căng của lò xo (7). Trong điều kiện động cơ đang còn nguội, thanh lưỡng kim (2) ấn lò xo (7) kéo màng (4) trũng xuống làm cho nhiên liệu trên đỉnh piston điều khiển theo đường (6) đi qua đường (5) trở về thùng chứa làm cho áp suất điều khiển giảm. Sự giảm áp suất điều khiển làm cho piston điều khiển đi lên, rãnh định lượng mở lớn và các kim phun sẽ cung cấp nhiều nhiên liệu.
Suốt thời gian nổ máy sưởi nóng động cơ, nhiệt độ tăng lên dần làm cho thanh lưỡng kim giản nở theo hướng bật lên và đội màng (4) lên đóng đường xăng hồi về làm cho áp suất điều khiển trên đầu piston của bộ phân phối xăng tăng lên làm khe phân lượng mở nhỏ để giảm bớt xăng.
Sau khi động cơ đã kết thúc quá trình sưởi nóng áp suất điều khiển trở nên không đổi ở mức 3,7kG/cm2.
Trong bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ có trang bị màng tác động toàn tải (10). Màng này ngăn phòng tác động thành hai phần, phần trên thông với ống nạp không khí ngay phía sau cánh bướm ga nhờ ống thông (3). Phần dưới thông với khí trời hoặc bầu lọc không khí qua cửa (9). Nó có chức năng làm đậm xăng cho các chế độ tải khác nhau như sau:
- Hoạt động ở chế độ cầm chừng không tải và một phần tải: lúc này cánh bướm ga mở nhỏ, độ chân không phía sau cánh bướm ga lớn, màng (10) sẽ được hút lên chạm vào vai chận (8), lò xo trong sẽ chịu mức căng tối đa. Cả hai lò xo đẩy màng (4) lên làm tăng áp suất điều khiển. Lúc này lượng xăng phun ra thích ứng với chế độ cầm chừng và một phần tải.
- Hoạt động ở chế độ toàn tải: trong chế độ này cánh bướm ga mở lớn, độ chân không trong ống nạp giảm, màng (10) bị ấn xuống và tì lên vai chận dưới (11). Hai lò xo dãn ra kéo màng (4) xuống làm giảm áp suất điều khiển, lượng xăng phun ra tăng lên, đáp ứng đủ cho nhu cầu của chế độ toàn tải.
3.4. Công tắc nhiệt – thời gian
Công tắc nhiệt - thời gian dùng để giới hạn quá trình phun nhiên liệu của kim phun khởi động.
Công tắc nhiệt thời gian
1 – Tiếp điểm; 2 – Cuộn dây nung; 3 – Thanh lưỡng kim; 4 – Vỏ; 5 – Giắc nối điện
Công tắc nhiệt – thời gian là một công tắc lưỡng kim điện, nó sẽ đóng và mở theo sự điều khiển của nhiệt độ. Vị trí bố trí được đặt ở nơi lấy nhiệt độ nước làm mát của động cơ là tốt nhất, thường đặt ở thân máy hoặc đường nước ra ở nắp máy. Nó giới hạn lượng nhiên liệu cung cấp của kim phun khởi động lạnh trong lần khởi động đầu tiên và sẽ ngắt phun nếu sự khởi động kéo dài hoặc khởi động lần kế tiếp. Sự đóng ngắt của công tắc lưỡng kim phụ thuộc vào lượng nhiệt do điện trở tạo ra và nhiệt độ nước làm mát của động cơ.Khi trời lạnh sự ngắt của công tắc chủ yếu là do sự nung nóng của điện trở khi dòng điện đi qua nó. Thời gian ngắt của kim phun khởi động là 7,5 s ở nhiệt độ là -20oC.
4. Điều khiển phun xăng
4.1. Chế độ phun cơ bản
Đối với hệ thống K-JETRONIC lượng phun cơ bản phụ thuộc vào bộ định lượng và phân phối nhiên liệu.
Vị trí của tấm cảm biến xác định lưu lượng không khí nạp vào xy lanh, đồng thời thông qua cánh tay đòn nó điều khiển piston chuyển động mở rảnh định lượng nhiên liệu trên xylanh, định lượng lượng nhiên liệu đi qua rảnh định lượng đó đến vòi phun để phun vào đường ống nạp. Lượng không khí đi vào xylanh càng nhiều thì rảnh định lượng trên xylanh mở càng lớn.
4.2. Các chế độ phun hiệu chỉnh.
Tuỳ theo từng chế độ làm việc khác nhau của động cơ mà tỷ lệ hoà khí phải thay đổi theo, do đó cần phải hiệu chỉnh lượng phun cơ bản.
a) Chế độ khởi động lạnh
Trong quá trình khởi động lạnh, để bù trừ sự tổn thất do sự ngưng tụ của nhiên liệu và để động cơ khởi động nhanh chóng khi lạnh, người ta phải bổ sung thêm một lượng nhiên liệu trong suốt quá trình khởi động.
Khi động cơ lạnh thanh lưỡng kim nhiệt của bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ cong xuống, nén lò xo và điều khiển màng mở lớn làm cho lượng nhiên liệu trên đỉnh piston (của bộ định lượng–phân phối nhiên liệu) trở về thùng chứa nhiều nên áp suất điều khiển giảm, piston điều khiển đi lên, rãnh định lượng mở lớn, các vòi phun sẽ cung cấp nhiên liệu vào đường ống nạp nhiều, hỗn hợp đậm. (Bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ được lắp trên nắp máy để lấy nhiệt độ động cơ).
Đối với kim phun khởi động lạnh khi khởi động nếu nhiệt độ động cơ thấp thì công tắc nhiệt – thời gian đóng dòng điện đi qua cuộn dây trong kim phun, nhấc kim phun mở, phun thêm một lượng nhiên liệu. Nếu nhiệt độ động cơ cao, hoặc sau một thời gian dòng điện đi qua cuộn dây làm nóng thanh lưỡng kim, công tắc nhiệt – thời gian mở, kim phun đóng ngừng cung cấp nhiên liệu. Nhiệt độ động cơ tăng, thời gian mở kim phun giảm và ngược lại. Tùy theo nhiệt độ động cơ khi khởi động sẽ quyết định thời gian đóng công tắc nhiệt dài hay ngắn, lượng nhiên liệu phun nhiều hay ít.
Mạch điện công tắc nhiệt – thời gian điều khiển vòi phun khởi động lạnh
b) Chế độ hâm nóng động cơ
Chế độ hâm nóng động cơ được thực hiện bởi bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ. Sau khi khởi động lạnh van của bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ còn mở lớn, áp suất trên đỉnh piston đều khiển giảm các kim phun cung cấp nhiều nhiên liệu, hỗn hợp đậm. Khi nhiệt độ động cơ tăng dần kết hợp với dòng điện từ rơ le chính đi qua cuộn dây, nung nóng thanh lưỡng kim làm cho nó cong lên, màng van khép lại, áp suất điều khiển tăng dần, nhiên liệu cung cấp đến các vòi phun giảm dần. Khi màng van đóng hoàn toàn, áp suất điều khiển lớn nhất, lượng nhiên liệu cung cấp cho vòi phun chỉ phụ thuộc vào lưu lượng không khí đi qua bộ đo lưu lượng không khí.
c) Chế độ cầm chừng nhanh
Chế độ cầm chừng nhanh được tự động điều khiển bởi van khí phụ và bộ định lượng – phân phối nhiên liệu. Khi nhiệt độ động cơ thấp van khí phụ mở lớn làm cho lượng không khí đi tắt qua bướm ga lớn và do lượng không khí này phải đi qua bộ đo lưu lượng không khí làm cho piston điều khiển đi lên, gia tăng lượng nhiên liệu vào vòi phun, kết quả là tăng lượng hỗn hợp khí mới vào xy lanh, tốc độ cầm chừng động cơ tăng lên. Khi nhiệt độ động cơ tăng, thanh lưỡng kim bị nung nóng cong xuống đóng van khí phụ (nhiệt độ đạt 80 – 90oC van khí phụ đóng hoàn toàn) piston điều khiển đi xuống giảm lượng nhiên liệu cung cấp vào vòi phun.
d) Chế độ tải trung bình
Chế độ tải trung bình được thực hiện bằng cách thay đổi độ dốc của phễu không khí. Độ dốc của phễu không khí ở chế độ tải trung bình bé hơn so với chế độ tải bé và đầy tải. Do vậy, với một độ nâng bé của tấm cảm biến ở vị trí (2) thì tiết diện mở giữa phễu không khí và tấm cảm biến lớn, nên lượng không khí nạp vào nhiều, hỗn hợp loãng.
Hình dạng phễu có độ dốc thay đổi
1 – Chế độ đầy tải; 2 – Chế độ tải trung bình; 3 – Chế độ chạy cầm chừng
e) Chế độ đầy tải
Chế độ đầy tải được thực hiện bởi độ dốc của phễu không khí, ngoài ra còn được tự động điều khiển theo áp suất sau bướm ga. Khi bướm ga mở lớn, độ chân không sau bướm ga giảm, áp suất trong bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ tăng, làm màng dưới đi xuống, lực đàn hồi của lò xo trong giảm màng van mở, nhiên liệu trên đỉnh piston điều khiển hồi về thùng nhiều hơn so với chế độ tải trung bình, áp suất giảm, piston đi lên gia tăng lương nhiên liệu vào các vòi phun, hỗn hợp đậm.
f) Chế độ tăng tốc
Khi tăng tốc bướm ga mở lớn đột ngột lượng khí nạp đi vào xy lanh nhiều hơn, tấm cảm biến đi lên nhanh đẩy piston đi lên gia tăng lượng nhiên liệu vào vòi phun.
Ngoài ra khi bướm ga mở đột ngột, làm độ chân không sau bướm ga giảm mạnh, áp suất trong bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ tăng, màng van mở, áp suất nhiên liệu trên đỉnh piston điều khiển giảm, lượng nhiên liệu cung cấp đến kim phun gia tăng, hỗn hợp đậm.
g) Chế độ giảm tốc
Khi giảm tốc, bướm ga đóng làm áp suất trước bướm ga tăng lên đột ngột đẩy tấm cảm biến đóng, nhiên liệu cung cấp đến các vòi phun giảm hoặc bị cắt hoàn toàn khi tấm cảm biến đóng hoàn toàn.
Bài đọc nhiều
Bơm cao áp VE ...
Ba yếu tố cơ bản của ...
Giới thiệu về động cơ diesel ...
Hệ thống bôi trơn động cơ ...
Đặc tính bơm cao áp ...
Các cơ cấu chính của động ...
Bài đọc nhiều
• Bơm cao áp VE
• Hệ thống bôi trơn động cơ xăng
• Giới thiệu về động cơ diesel 4 thì
• Các cơ cấu chính của động cơ xăng
• Ba yếu tố cơ bản của Động cơ xăng
• Động cơ 2 kỳ và động cơ 4 kỳ
Động cơ
Ngày 11 Tháng 10 Năm 2010 21:07:06
Hệ thống phun xăng ke – jetronic [01/03/2010]
Hệ thống phun xăng KE-Jetronic được hãng BOSCH chế tạo dựa trên nền tảng của hệ thống K-Jetronic và K-Jetronic với van tần số.
Các nhà thiết kế nhận thấy rằng ở hệ thống K-Jetronic với van tần số thì độ chính xác không cao lắm do các cảm biến sử dụng để nhận biết tình trạng làm việc của động cơ còn quá ít và việc sử dụng van tần số để hiệu chỉnh áp lực các buồng dưới, cũng như dùng bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ để hiệu chỉnh tỷ lệ hỗn hợp để đáp ứng các chế độ làm việc của động cơ là chưa hoàn thiện… Bởi vì các chế độ làm việc của động cơ phụ thuộc rất nhiều vào thời gian mở và đóng của van tần số và sự thay đổi của áp suất điều chỉnh trên đỉnh piston. Nếu sự phối hợp cả hai yếu tố trên là không đồng bộ thì độ tin cậy làm việc của hệ thống là không đảm bảo.
Hình 1 – Sơ đồ kết cấu hệ thống phun xăng KE-Jetronic
1 – Thùng xăng; 2 – Bơm xăng; 3 – Bộ tích năng; 4 – Lọc xăng; 5 – Bộ điều áp xăng; 6 – Kim phun xăng; 7 – Đường ống nạp; 8 – Kim phun xăng khởi động lạnh; 9 – Bộ định lượng và phân phối nhiên liệu; 10 – Bộ đo lưu lượng không khí; 11 – Bộ điều chỉnh áp lực bằng điện; 12 – Cảm biến Oxy; 13 – Công tắc nhiệt-thời gian; 14 – Cảm biến nhiệt độ nước làm mát; 15 – Delco; 16 – Van khí phụ; 17 – Công tắc vị trí bướm ga; 18 – ECU; 19 – Công tắc máy; 20 – Ắc quy.
Để khắc phục nhược điểm trên cũng như dựa vào cơ sở của hệ thống K-Jetronic với van tần số, các nhà chế tạo đã đưa ra loại KE-Jetronic. Ở hệ thống KE- Jetronic, tỷ lệ hỗn hợp để đáp ứng với các điều kiện hoạt động của động cơ dựa vào sự thay đổi áp lực nhiên liệu của các buồng dưới của các bộ chênh lệch áp suất, nhưng áp suất điều khiển ở trên đỉnh piston điều khiển là được giữ cố định. Các cảm biến bố trí xung quanh động cơ của KE-Jetronic được sử dụng nhiều hơn, tín hiệu từ các cảm biến được gửi về trung tâm điều khiển điện tử và từ đó trung tâm điều khiển sẽ làm thay đổi áp suất trong hệ thống để đáp ứng tốt các yêu cầu làm việc của động cơ.
Như vậy chúng ta thấy rằng ngoài việc định lượng nhiên liệu bằng cơ khí như K- Jetronic, hệ thống điện điều khiển của KE-Jetronic sẽ điều chỉnh lại lượng nhiên liệu cung cấp đến các kim phun dựa vào tình trạng làm việc của động cơ theo các chế độ tải, điều kiện môi trường, nhiệt độ động cơ… Ở hệ thống KE-Jetronic hình dạng phễu không khí được chế tạo sao cho tỷ lệ hỗn hợp luôn ở mức l=1 cho tất cả các chế độ hoạt động của động cơ.
Cấu trúc và nguyên lý làm việc của hệ thống KE-Jetronic
Hình 2 – Sơ đồ khối hệ thống KE-Jetronic
Hệ thống phun xăng kiểu KE-Jetronic được chia làm 3 hệ thống chính:
- Hệ thống nạp không khí.
- Hệ thống cung cấp nhiên liệu.
- Hệ thống điên điều khiển.
1. Hệ thống nạp khí
Hoàn toàn giống K-Jetronic
2. Hệ thống nhiên liệu
Khi khởi động hay khi động cơ hoạt động, bơm xăng (2) sẽ hút nhiên liệu từ thùng chứa (1) đưa đến bộ tích năng (3). Tại đây sau khi làm giảm các dòng áp suất, nhiên liệu được đưa tới lọc tinh (4) và đến bộ định lượng nhiên liệu (7). Sau khi nhiên liệu đi ra khỏi lọc tinh, mạch nhiên liệu được chia làm 3 nhánh. Một nhánh cung cấp đến kim phun khởi động, nhánh thứ hai qua bộ điều áp (5) trở về thùng chứa và nhánh còn lại được đưa đến bộ điều chỉnh áp suất nhiên liệu bằng điện. Sau đó vào buồng dưới của các bộ chênh lệch áp suất và trở lại van điều áp để trở về thùng chứa.
v Cấu trúc và nguyên lý làm việc:
2.1. Bơm xăng:
Tương tự như bơm xăng trong hệ thống K-Jetronic.
2.2. Lọc nhiên liệu:
Tương tự như lọc nhiên liệu trong hệ thống K-Jetronic.
4.2.3. Bộ tích năng:
Tương tự như hệ thống K-Jetronic.
4.2.4. Bộ điều áp:
Chức năng của bộ điều áp là giữ cho áp suất nhiên liệu trong hệ thống là không đổi. Khi khởi động hoặc khi động cơ làm việc, bơm xăng sẽ quay và nó sẽ cung cấp nhiên liệu cho hệ thống, lượng nhiên liệu thừa sẽ qua bộ điều áp trở về thùng chứa để giữ áp suất nhiên liệu trong hệ thống là cố định.
Khi bơm làm việc nó sẽ sinh ra áp lực ép màng của bộ điều áp, làm cho lò xo điều áp bị nén lại. Khi màng dịch chuyển xuống dưới, lúc này lò xo đẩy thân van đi xuống làm cho van mở và nhiên liệu từ buồng dưới của các bộ chênh lệch áp suất qua van trở về thùng chứa.
Khi áp suất trong hệ thống tăng cao khoảng 5,4 kg/cm2 nó sẽ đẩy màng điều áp đi xuống và van điều áp mở đưa nhiên liệu thừa qua thân van trở về thùng chứa, để giữ áp suất trong hệ thống là cố định.
Khi động cơ ngừng hoạt động, bơm xăng cũng ngừng quay và áp lực hệ thống giảm xuống. Lúc này lò xo điều áp đẩy màng đi lên và van điều áp đóng lại. Đồng thời lúc này dưới tác dụng của lò xo điều áp làm cho thân van đi lên, làm van đóng lại để giữ áp lực trong hệ thống.
Lúc này áp lực trong hệ thống giảm xuống nhanh cho đến giá trị nhỏ hơn áp lực mở của kim, làm kim phun đóng lại. Sau đó áp lực hệ thống tăng lại đến một giá trị nhất định nhờ bộ tích năng.
Hình 3 – Kết cấu bộ điều áp trong hệ thống KE-Jetronic
1 – Nhiên liệu về thùng chứa; 2 – Nhiên liệu từ bơm xăng đến; 3 – Nhiên liệu từ buồng dưới của bộ chênh lệch áp suất; 4 – Vít hiệu chỉnh; 5 – Lò xo than van; 6 – Van; 7 – Thân van; 8 – Van điều áp; 9 – Màng điều áp; 10 – Lò xo điều áp; 11 – Thông với không khí sau bộ đo gió.
2.5. Kim phun nhiên liệu:
Về mặt cấu tạo kim phun của hệ thống KE-Jetronic có cấu trúc giống hoàn toàn kim phun của hệ thống K-Jetronic. Nhưng áp lực bắt đầu phun cao hơn loại kim phun của hệ thống K-Jetronic (3,5kG/cm2 > 3,3 kG/cm2).
2.6. Bộ định lượng và phân phối nhiên liệu
Bộ định lượng và phân phối nhiên liệu bao gồm bộ đo lưu lượng không khí nạp và bộ phân phối nhiên liệu.
Bộ đo lưu lượng không khí nạp
Bộ đo lưu lượng không khí nạp được thiết kế tương tự như ở hệ thống K-Jetronic nhưng hình dạng phễu không khí được chế tạo sao cho tỷ lệ hỗn hợp luôn ở mức l=1 cho tất cả các chế độ hoạt động của động cơ. Hệ thống điện điều khiển của KE-Jetronic sẽ điều chỉnh lại lượng nhiên liệu cung cấp đến các kim phun dựa vào tình trạng làm việc của động cơ theo các chế độ tải, điều kiện môi trường, nhiệt độ động cơ.
Trên bộ đo lưu lượng không khí nạp có bố trí một cảm biến để xác định độ nâng của tấm cảm biến. Độ nâng này được chuyển thành một điện áp và tín hiệu này được gửi về ECU.
Bộ phân phối nhiên liệu
Hình 4 - Bộ phân phối nhiên liệu
1 – Áp suất nhiên liệu; 2 – Buồng trên của bộ chênh áp; 3 – Nhiên liệu đến kim phun;4 – Piston điều khiển; 5 – Rãnh định lượng; 6 – Lò xo; 7 – Màng; 8 – Buồng dưới của bộ chênh áp; 9 – Phốt chặn; 10 – Lò xo;11 – Nhiên liệu từ bộ điều chỉnh áp lực bằng điện;12 – Lỗ tiết lưu;13 – Nhiên liệu trở về.
Tuỳ thuộc vào vị trí của mâm đo, lượng nhiên liệu phun cơ bản sẽ được phân phối đến các kim phun. Vị trí của mâm đo xác định lượng không khí nạp vào động cơ, vị trí này được truyền qua cánh tay đòn để điều khiển độ nâng của piston điều khiển. Piston sẽ mở hoặc khép rãnh định lượng trên xylanh, để đưa một lượng nhiên liệu tương ứng vào bộ chênh lệch áp suất, và sau đó nhiên liệu được đưa tới các kim phun.
Áp lực nhiên liệu của hệ thống đi qua một lổ tiết lưu và vào phía trên của đỉnh piston điều khiển. Áp lực này luôn có khuynh hướng chống lại sự di chuyển của mâm đo và piston điều khiển. Ở một số trường hợp, người ta dùng một lực lò xo để phối hợp với lực của nhiên liệu tác dụng lên đỉnh piston nhằm ngăn cản piston bị hút trở lên do ảnh hưởng của độ chân không khi piston đi xuống.
Lỗ tiết lưu trên đỉnh piston có tác dụng làm giảm dao động của mâm đo, dưới tác dụng của các luồng không khí nạp.
Khi công tắc đánh lửa ở vị trí OFF, piston điều khiển phải hạ xuống cho đến khi nó chạm vào vòng đệm (phốt chận). Lúc này vị trí của piston điều khiển phải đảm bảo đóng kín rãnh định lượng khi tấm cảm biến ở vị trí zero. Nếu không đúng, chúng ta phải điều chỉnh lại bằng vít CO.
2.7. Bộ chênh lệch áp suất
Bộ chênh lệch áp suất là kiểu van tiếp xúc phẳng,nó được bố trí bên trong bộ phân phối. Buồng trên và buồng dưới được ngăn cách với nhau bởi một màng thép, tất cả các buồng dưới đều chịu tác dụng của một lò xo, chúng được nối thông với nhau và chịu tác dụng của áp suất thuỷ lực từ bộ điều chỉnh áp suất bằng điện. Các đế van được bố trí ở buồng trên, mỗi buồng trên được nối với một lỗ định lượng để dẫn nhiên liệu theo đường ống đến các kim phun. Các buồng trên được bố trí độc lập với nhau, áp suất chênh lệch ở các lỗ định lượng được xác định bỡi lò xo của buồng dưới và áp suất thuỷ lực từ bộ điều chỉnh áp lực bằng điện.
Nếu lượng nhiên liệu vào buồng trên lớn, màng sẽ cong xuống bên dưới và mở đường ra của van cho đến khi độ chênh lệch áp suất được thiết lập lại. Nếu lượng nhiên liệu vào buồng trên giảm, độ mở của van cũng giảm do lực tác dụng lên màng, làm màng đi lên cho đến khi độ chênh lệch áp suất giữa hai buồng là 1kG/cm2 được lập lại. Điều này có nghĩa là lực tác dụng lên màng được giữ cân bằng tuỳ theo lượng nhiên liệu đi qua rãnh định lượng. Để động cơ làm việc tối ưu thì tỉ lệ hoà khí phải được thay đổi theo từng chế độ làm việc của động cơ, bằng cách thay đổi áp suất nhiên liệu ở buồng dưới nhờ bộ điều chỉnh áp lực nhiên liệu bằng điện.
3. Hệ thống điều khiển điện tử
Mỗi chế độ hoạt động của động cơ đòi hỏi phải đáp ứng một tỉ lệ nhiên liệu là tối ưu. Ở tốc độ cầm chừng và đầy tải đòi hỏi hỗn hợp nhiên liệu cung cấp phải giàu và hỗn hợp phải nghèo khi động cơ ở chế độ một phần tải. Để đáp ứng điều này người ta đã thiết kế hình dạng của phễu không khí sao cho các góc độ của phễu phải đáp ứng được tương ứng các chế độ tải bé, một phần tải và đầy tải. Ở trường hợp hệ thống KE-Jetronic hình dạng của phễu không khí được chế tạo sao cho tỉ lệ hỗn hợp luôn ở mức l = 1 cho tất cả các chế độ làm việc của động cơ.
Hệ thống điện điều khiển bao gồm các cảm biến để xác định tình trạng hoạt động của động cơ, các tình trạng làm việc của động cơ được đưa về ECU thông qua tín hiệu điện áp. ECU sẽ tổng hợp và điều khiển bộ tác động (bộ điều chỉnh áp lực bằng điện) để đáp ứng tỉ lệ hỗn hợp theo các chế độ làm việc của động cơ.
3.1. Sơ đồ khối
3.2. Các cảm biến
- •Cảm biến lưu lượng không khí nạp
Cảm biến đo lưu lượng không khí nạp được bố trí bên trong bộ đo gió. Nó bao gồm một điện trở dạng màng mỏng, hai đầu của điện trở được cung cấp một điện áp từ ECU. Một con trượt chuyển động trên bề mặt của điện trở, góc xoay của con trượt tương ứng với góc xoay của góc cảm biến bộ đo gió. Tuỳ theo vị trí của tấm cảm biến bên trong phễu không khí, một điện áp được lấy ra từ con trượt và gửi về ECU. ECU dựa vào tín hiệu điện áp này xác định lưu lượng không khí nạp đi qua bộ đo lưu lượng không khí.
- •Cảm biến nhiệt độ nước làm mát
Tương tự hệ thống K-Jetronic sử dụng van tần số
- •Công tắc vị trí bướm ga
Tương tự như ở loại K-Jetronic sử dụng van tần số
- •Bộ điều chỉnh áp suất bằng điện
Tùy thuộc vào các chế độ làm việc của động cơ, ECU sẽ nhận tín hiệu và điều khiển bộ điều chỉnh áp suất bằng điện để thay đổi áp suất buồng dưới của bộ chênh lệch áp suất, dẫn đến làm thay đổi lượng nhiên liệu cung cấp đến các vòi phun.
Bộ điều chỉnh áp suất bằng điện được bố trí trong bộ phân phối nhiên liệu và được điều khiển bằng tín hiệu (dòng điện) từ ECU.
Hình 5 - Kết cấu bộ điều chỉnh áp suất bằng điện
1 – Tấm cảm biến; 2 – Bộ phân phối nhiên liệu; 3 – Nhiên liệu từ bơm đến; 4 – Nhiên liệu đến các vòi phun; 5 – Nhiên liệu đến bộ điều áp; 6 – Lỗ tiết lưu; 7 – Buồng trên; 8 – Buồng dưới; 9 – Màng; 10 – Bộ điều chỉnh áp suất bằng điện; 11 – Tấm van; 12 – Lỗ van; 13 – Cực của nam châm; 14 – Khe hở từ.
Van điện:
Tại hai khe hở chéo nhau L2 và L3 từ thông của nam châm điện và nam châm vĩnh cửu là cùng chiều, nên thông lượng tại khe hở này lớn. Ngược lại tại khe hở L1 và L4 từ thông của hai nam châm lại ngược chiều nên chúng triệt tiêu nhau, thông lượng tại hai khe hở này nhỏ. Do đó lực hút của nam châm lên phần ứng tại khe hở L2 và L3 lớn nên phần ứng sẽ xoay đi một góc ngược chiều kim đồng hồ làm cho tấm van xoay theo hướng đóng van lại, áp suất nhiên liệu vào đường (4) giảm, áp lực buồng dưới của bộ chênh lệch áp suất giảm, nhiên liệu cung cấp vào vòi phun nhiều hơn.
Như vậy cường độ dòng điện đi qua cuộn dây nam châm điện càng lớn thì tấm van đóng cửa van càng nhiều áp suất buồng dưới càng thấp, nhiên liệu cung cấp cho động cơ càng gia tăng.
Trong quá trình họat động cường độ dòng điện điều khiển (từ ECU) thay đổi từ 8 đến 120 mA làm cho áp suất chênh lệch giữa hai buồng thay đổi trong khoảng 0,4 đến 1,5 kG/cm2.
Hình 6 - Cấu tạo của van điện
1 – Đường nhiên liệu vào; 2 – Cửa van; 3 – Tấm van; 4 – Nhiên liệu đến buồng dưới của bộ chênh lệch áp suất; 5 –Cực nam châm; 6 – Nam châm điện; 7 – Mạch từ của nam châm vĩnh cửu; 8 – Nam châm vĩnh cửu; 9 – Vít điều chỉnh; 10 – Mạch từ nam châm điện; 11 – Phần ứng.
4. Các chế độ làm việc của động cơ
4.1. Chế độ phun cơ bản:
Giống như hệ thống K-JETRONIC, lượng phun cơ bản của KE-JETRONIC cũng phụ thuộc vị trí của bộ đo lưu lượng không khí, xác định lưu lượng không khí nạp vào xy lanh, đồng thời thông qua cánh tay đòn nó điều khiển piston của bộ định lượng và phân phối nhiên liệu chuyển động mở lỗ trên xy lanh, định lượng lượng nhiên liệu đi qua lỗ đó đến vòi phun để phun vào động cơ.
4.2. Chế độ phun hiệu chỉnh:
a. Chế độ khởi động lạnh:
Sử dụng kim phun khởi động lạnh và công tắc nhiệt thời gian tương tự như hệ thống K-JETRONIC. Ngoài ra ECU còn nhận tín hiệu từ cảm biến nhiệt độ nước làm mát và tín hiệu khởi động để điều khiển van điện của bộ điều chỉnh áp suất bằng điện để giảm áp lực buồng dưới, gia tăng lượng nhiên liệu cung cấp cho các kim phun chính để làm giàu hỗn hợp.
b. Chế độ làm ấm:
Trong quá trình làm ấm, lượng nhiên liệu cung cấp từ các kim phun chính phụ thuộc vào nhiệt độ, tải và tốc độ của động cơ. Do sự ảnh hưởng của nhiệt độ động cơ thấp, nên hỗn hợp hoà khí xấu.Lúc này, ECU nhận tín hiệu từ cảm biến nhiệt độ nước làm mát và tín hiệu từ cảm biến vị trí bướm ga để điều khiển tăng lượng nhiên liệu cung cấp cho các vòi phun chính. Khi nhiệt độ động cơ tăng sự làm giàu hỗn hợp sẽ giảm dần, và sự làm giàu kết thúc khi động cơ nóng(80oc).
c. Chế độ cầm chừng nhanh
Do ma sát lớn khi động cơ lạnh, vì vậy phải gia tăng lượng hỗn hợp cung cấp để cho động cơ cầm chừng được êm.Chế độ cầm chừng nhanh được thực hiện bằng cách dùng van khí phụ hoặc bộ điều khiển tốc độ cầm chừng để điều khiển một lượng không khí đi tắt qua bướm ga.
d. Chế độ tải trung bình:
Ở hệ thống KE-JETRONIC, góc độ của phễu không khí được thiết kế sao cho tỷ lệ hỗn hợp là lý tưởng (l=1) tuy nhiên do sự định lượng nhiên liệu bằng cơ khí không chính xác vì vậy trong hệ thống cũng sử dụng cảm biến ô xy để thực hiện điều khiển phản hồi tỷ lệ hỗn hợp trong khoảng (l=1) như hệ thống K-JETRONIC với van tần số.
Ở chế độ tải trung bình tiếp điểm cầm chừng và đầy tải của cảm biến vị trí bướm ga mở, ECU nhận biết được động cơ đang họat động ở chế độ tải trung bình và sẽ tiến hành hiệu chỉnh tỷ lệ hỗn hợp theo tín hiệu từ cảm biến ô xy, bằng cách tạo ra các xung điện áp tác động vào bộ điều chỉnh áp lực bằng điện, hiệu chỉnh lượng nhiên liệu vào vòi phun.
e. Chế độ đầy tải:
ECU nhận tín hiệu đầy tải từ cảm biến vị trí bướm ga và cảm biến tốc độ động cơ từ delco và tạo ra tín hiệu tác động vào bộ điều chỉnh áp lực bằng điện làm van đóng, áp suất buồng dưới giảm, nhiên liệu vào vòi phun nhiều làm đậm hỗn hợp.
f. Chế độ tăng tốc:
Khi tăng tốc, tấm cảm biến của bộ đo gió được nâng cao đột ngột làm cho piston điều khiển dịch chuyển lên gia tăng lượng nhiên liệu vào vòi phun (nguyên lý này như hệ thống K-JETRONIC). Mặt khác tấm cảm biến của bộ đo gió được nâng cao đột ngột làm cho con trượt trong cảm biến bộ đo lưu lượng không khí thay đổi đột ngột tín hiệu này gửi về ECU đồng thời ECU cũng kiểm tra nhiệt độ động cơ từ cảm biến nhiệt độ nước làm mát nếu nhiệt độ dưới 80oC thì ECU sẽ tạo ra tín hiệu điều khiển bộ điều chỉnh áp lực bằng điện để gia tăng nhiên liệu vào vòi phun. Khi nhiệt độ còn thấp thì lượng nhiên liệu gia tăng nhiều và ngược lại.
g. Chế độ giảm tốc:
Khi giảm tốc độ, bướm ga đóng, tiếp điểm cầm chừng của cảm biến vị trí bướm ga đóng, tín hiệu này gửi về ECU đồng thời ECU kiểm tra tốc độ động cơ, nếu tốc độ lớn hơn tốc độ cầm chừng thì ECU sẽ gửi tín hiệu đến bộ điều chỉnh áp lực bằng điện làm mở van, áp suất buồng dưới tăng, cắt nhiên liệu đến vòi phun.
Do các kim phun cung cấp nhiên liệu liên tục, do đó sự cắt nhiên liệu phải đảm bảo động cơ làm việc êm dịu. Vì vậy sự cắt nhiên liệu còn tùy thuộc vào nhiệt độ nước làm mát và tốc độ động cơ. Khi động cơ lạnh ECU không điều khiển cắt nhiên liệu, mục đích là đảm bảo sự bay hơi của nhiên liệu và gia tăng thời gian làm ấm động cơ.
Hệ thống phun xăng K-Jetronic là hệ thống phun xăng cơ bản của các kiểu phun xăng điện tử hiện đại ngày nay.
>> Hệ thống phun xăng K-JETRONIC (phần 2)
Hệ thống phun xăng K-Jetronic là hệ thống phun xăng cơ bản của các kiểu phun xăng điện tử hiện đại ngày nay. Các đặc điểm kỹ thuật của hệ thống phun xăng có thể tóm lược như sau:
• Được điều khiển hoàn toàn bằng cơ khí- thuỷ lực.
• Không cần những dẫn động của động cơ, có nghĩa là động tác điều chỉnh lưu lượng xăng phun ra do chính độ chân không trong ống hút điều khiển.
• Xăng phun ra liên tục và được định lượng tuỳ theo khối lượng không khí nạp.
Hệ thống phun xăng K-Jetronic
1. Hệ thống nhiên liệu
Hệ thống nhiên liệu có nhiệm vụ cung cấp nhiên liệu với áp suất cao từ thùng chứa đến các vòi phun để phun vào các xylanh với tỷ lệ thích hợp phù hợp với các chế độ làm việc của động cơ.
Hệ thống nhiên liệu bao gồm thùng chứa nhiên liệu, bơm nhiên liệu, bộ tích năng, lọc nhiên liệu, bộ điều áp, bộ định lượng và phân phối nhiên liệu, các vòi phun xăng và vòi phun khởi động lạnh.
Bơm xăng điện bơm xăng từ thùng chứa đến bộ tích năng, xuyên qua bầu lọc xăng đến bộ phân phối. Từ bộ này xăng chảy tiếp đến các vòi phun xăng, các vòi phun này phun xăng liên tục vào các cửa nạp của động cơ. Xăng phun vào trộn lẫn với không khí thành khí hỗn hợp, đến lúc xupáp hút mở, khí hỗn hợp sẽ được nạp vào xylanh động cơ.
Bộ điều áp xăng bố trí bên trong bộ phân phối có tác dụng duy trì áp suất xăng cung cấp ở mức cố định và đưa số xăng thừa trở lại thùng chứa.
1.1. Bơm nhiên liệu
Bơm nhiên liệu có nhiệm vụ hút nhiên liệu từ thùng xăng và cung cấp dưới một áp suất nhất định đến bộ tích năng, lọc nhiên liệu và đến bộ phân phối.
Bơm nhiên liệu là bơm điện thuộc loại bơm dùng bi gạt được dẫn động nhờ động cơ điện nam châm vĩnh cửu. Đĩa rôto được ráp lệch tâm trong vỏ bơm. Quanh chu vi đĩa có các hốc lõm chứa bi gạt. Khi rôto quay, lực ly tâm sẽ ấn các bi gạt vào vách vỏ bơm để bao kín và bơm xăng đi từ lỗ hút ra lỗ thoát.
Bơm nhiên liệu
1 – Van giới hạn áp suất; 2 – Bi gạt; 3 – Roto bơm; 4 – Van một chiều; 5 – Đĩa bơm; 6 – Vỏ bơm
Áp suất nhiên liệu do bơm cung cấp bao giờ cũng lớn hơn áp suất nhiên liệu cần thiết trong hệ thống, nhằm để duy trì áp lực nhất định và đảm bảo đủ nhiên liệu cho động cơ làm việc ở tải lớn.
Áp suất nhiên liệu do bơm cung cấp rất lớn khoảng 6,5 – 7,8 kG/cm2 , nhưng áp suất nhiên liệu trong hệ thống khoảng 4,9 – 5,5 kG/cm2 do sự khống chế áp suất của bộ điều áp.
1.2. Bộ tích năng
Bộ tích năng có chức năng duy trì áp suất trong hệ thống nhiên liệu trong khoảng thời gian sau khi tắt máy. Áp suất này rất cần thiết để giúp cho động cơ khởi động tốt ở lần khởi động tiếp theo. Bộ tích năng còn có công dụng dập tắc dao động áp suất do bơm cung cấp.
Bộ tích năng
1 – Khoang chứa lò xo; 2 – Lò xo; 3 – Vai chận; 4 – Màng tác động; 5 – Khoang chứa xăng; 6 – Cửa xăng vào và ra; 7 – Thông với khí quyển.
Trong quá trình hoạt động, bơm xăng điện nạp đầy xăng vào buồng 5, ấn màng 4 về phía trái cho đến khi màng 4 áp vào vai chận, lúc này thể tích xăng trong khoang 5 đạt tối đa làm căng lò xo 2. Sức căng của lò xo 2 tạo ra áp suất và duy trì áp suất trong hệ thống xăng giúp dễ khởi động.
1.3. Lọc nhiên liệu
Lọc nhiên liệu có nhiệm vụ lọc sạch các cặn bẩn có trong nhiên liệu, để đảm bảo sự làm việc chính xác của bộ định lượng - phân phối nhiên liệu và các kim phun.
Lọc nhiên liệu được bố trí giữa bộ tích năng và bộ phân phối nhiên liệu.
Cấu trúc của lọc nhiên liệu gồm một lõi lọc bằng giấy xếp chồng lên nhau làm cho nhiên liệu chỉ đi qua khe hở này và một đĩa tròn để giữ lọc.
Lọc nhin liệu
1 – Li lọc giấy; 2 – Vách đỡ
Dòng nhiên liệu sau khi qua bộ lọc được dẫn đến bộ định lượng phân phối nhiên liệu và bộ điều áp.
1.4. Bộ điều áp
Bộ điều áp có chức năng duy trì áp suất cung cấp khoảng 5 kG/cm2. Thông thường bơm xăng cung cấp một lượng xăng nhiều hơn so với yêu cầu của động cơ. Nên trong quá trình hoạt động, áp suất xăng tăng lên sẽ đẩy piston (3) mở van đưa xăng về thùng chứa. Trong quá trình hoạt động điều chỉnh áp suất, sức căng của lò xo sẽ đối kháng với áp suất xăng điều khiển van mở rộng, mở hẹp hay đóng kín lỗ xăng hồi về thùng, nhờ vậy ổn định được một mức áp suất quy định.
Kết cấu và hoạt động của bộ điều áp
a) Van đóng b) Đang hoạt động điều áp
1 – Áp suất ban đầu đi vào van; 2 – Mạch hồi về thùng xăng; 3 – Piston; 4 –Van chận;
5 – Nhiên liệu hồi về từ bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ
Nhiên liệu hồi về từ bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ đi qua van chận (4) về thùng chứa qua lỗ (2). Van chận mở trong suốt thời gian động cơ hoạt động và đóng kín khi ngừng động cơ. Động tác này giúp duy trì áp suất kiểm soát ở một mức quy định khi ngừng động cơ.
1.5. Kim phun xăng
Trong quá trình hoạt động, kim phun được mở ra để phun xăng do chính áp xuất đã được điều áp của nhiên liệu, xăng được phun vào cửa nạp của xucpap hút. Các kim phun xăng được ráp trong các vỏ bọc cách nhiệt đặc biệt nhằm tránh bị ảnh hưởng của nhiệt độ động cơ. Bản thân của kim phun không tự ấn định được lượng xăng phun ra, công tác này được điều khiển do áp suất xăng trong mạch. Khi áp suất nhiên liệu đạt đến khoảng 3,3kG/cm2 thì các kim phun mở van.
Kim phun cơ khí
a) Đóng; b) Mở; 1 – Vỏ kim phun; 2 – Bộ lọc; 3 – Van kim; 4 – Mặt tựa van
Kết cấu của kim phun có van kim đóng kín lên bệ van. Ở tần số phun xăng cao, van kim rung động mạnh có thể nghe được tiếng rung. Nhờ vậy phun sương rất tốt cho dù lượng phun rất bé. Khi tắt máy, động cơ ngừng, bơm xăng nghỉ, áp suất trong mạch giảm xuống dưới mức mở kim phun. Van kim đóng kín bệ van lại.
1.6. Kim phun xăng khởi động lạnh
Kim phun khởi động lạnh
1 – Giắc cấm dây điện; 2 – Cửa xăng vào; 3 – Van kim đồng thời cũng l li từ; 4 – Cuộn dy Solenoid; 5 – Miệng phun; 6 – Bệ van.
Khi khởi động động cơ trong thời tiết lạnh sẽ gặp khó khăn do quá trình tạo khí hỗn hợp không tốt do các nguyên nhân sau:
- Tốc độ quay của trục khuỷu thấp, dòng khí nạp yếu làm cho xăng khó bốc hơi.
- Động cơ đang lạnh sẽ hạn chế sự bốc hơi của xăng.
- Số xăng không bốc hơi sẽ được ngưng động trên vách ống hút làm cho xylanh động cơ thiếu xăng.
Để khắc phục, người ta lắp thêm kim phun xăng khởi động lạnh phía sau bướm ga trong ống góp hút. Khi hoạt động, nó sẽ phun thêm một lượng xăng bổ sung vào trong ống nạp chung của các xylanh ngoài lượng xăng do kim phun của từng xylanh đã cung cấp.
Khi có tín hiệu mở van, dòng điện đi vào đầu cắm dây (1) từ hóa cuộn dây solenoid (4), lõi từ (3) được hút lên mở bệ van (6). Xăng đi vào cửa nạp (2), qua lưới lọc, chui vào bệ van (6) và phun ra khỏi miệng phun (5).
Thời gian hoạt động của kim phun xăng khởi động lạnh được điều khiển bởi công tắc nhiệt – thời gian.
2. Hệ thống nạp khí
Hệ thống nạp khí có nhiệm vụ cung cấp lượng không khí sạch cần thiết cho động cơ. Không khí qua lọc không khí, tại đây không khí được lọc sạch và đưa đến bộ đo lưu lượng không khí. Sau đó qua cổ họng gió và van khí phụ đến khoang nạp khí, qua đường ống nạp vào buồng đốt động cơ.
2.1. Bộ đo lưu lượng không khí nạp
Cấu tạo của bộ đo lưu lượng không khí bao gồm một phễu và một cảm biến di động. Có vít điều chỉnh tỷ lệ hoà khí, trục xoay của thiết bị đo, cần bẩy và lò xo lá.
Dòng không khí do động cơ hút xuyên qua bộ cảm biến sẽ tác động một lực lên mâm đo (11), lực này tỷ lệ thuận với lượng không khí nạp vào và đẩy mâm đo nâng lên. Chuyển động của mâm đo làm cho cần bẩy (12) xoay quanh trục xoay (13). Cuối cùng cần bẩy điều khiển van trượt (5) của bộ phân phối (7) để định lượng số xăng phun ra.
Kết cấu bộ đo lưu lượng không khí nạp
1 – Không khí vào; 2 – Áp suất kiểm soát; 3 – Xăng vào bộ phân phối; 4 – Xăng đã được định lượng; 5 – Piston; 6 – Xylanh với các khe định lượng; 7 – Bộ định lượng và phân phối xăng; 8 – Bộ đo lưu lượng không khí nạp; 9 – Lò xo lá; 10 – Đoạn ống khuếch tán; 11 – Mâm đo; 12 – Cần bẩy; 13 – Trục xoay; 14 – Vít chỉnh ralăngti.
2.2. Van khí phụ
Vì trí lắp đặt van khí phụ
Bên trong thiết bị có một vách ngăn dùng để đóng kín hay mở mạch nạp không khí bổ sung. Thanh lò xo lưỡng kim dưới tác dụng của nhiệt độ sẽ điều khiển vách ngăn đóng mở. Cuộn điện trở nung nóng khống chế thời gian mở của thiết bị tùy theo từng loại động cơ.
Trong quá trình sưởi nóng, động cơ được cho nổ ở chế độ cầm chừng, động cơ đang còn nguội lạnh, cánh bướm ga đóng gần kín, mạch không khí trên van khí phụ sẽ được mở lớn tối đa. Nhiệt động động cơ càng tăng lên thì tiết diện lưu thông của van khí phụ càng được thu hẹp và sẽ đóng kín sau khi hoàn tất quá trình sưởi nóng động cơ.
Kết cấu van khí phụ
1 – Vách ngăn; 2 – Thanh lưỡng kim; 3 – Cuộn dây nung nóng; 4 – Đường khí tắc qua bướm ga.
3. Hệ thống điều khiển cơ khí
Hệ thống điều khiển cơ khí có nhiệm vụ điều khiển lượng phun phù hợp với từng chế độ hoạt động của động cơ.
3.1. Bộ định lượng và phân phối nhiên liệu
Bộ định lượng và phân phối nhiên liệu kết hợp với bộ đo lưu lượng không khí nạp định lượng và phân phối xăng đến các kim phun đúng yêu cầu cần thiết.
Hoạt động của van trượt trong xylanh định lượng
a – Động cơ ngừng; b – Định lượng cho chế độ tải một phần; c – Định lượng cho chế độ toàn tải
1 – Áp suất kiểm soát; 2 – Van trượt; 3 – Khe định lượng quanh xylanh phân lượng; 4 – Vai định lượng của van trượt; 5 – Xăng vào xylanh phân lượng; 6 – Xylanh với các khe định lượng.
Tùy theo vị trí cao hay thấp cảu mâm đo, bộ phân phối sẽ định lượng một số xăng tương ứng với lượng không khí nạp để cung cấp cho các kim phun. Dao động của mâm đo được cần bẩy truyền động đến van trượt. Xăng nạp vào bộ phân phối qua lỗ nạp sau đó len qua vai của van trượt trong xylanh. Số xăng đã định lượng được đưa đến các kim phun.
Piston điều khiển nhận lực từ tấm cảm biến và lực từ áp suất nhiên liệu tác dụng lên đỉnh piston (áp suất điều khiển), áp suất trên đỉnh piston làm cho tấm cảm biến và piston dịch chuyển đồng bộ với nhau.
3.2. Bộ chênh lệch áp suất
Chức năng của bộ chênh lệch áp suất là để hạn chế sự tổn thất áp suất khi nhiên liệu đi qua các rãnh đứng trong xylanh.
Cấu tạo của bộ chênh lệch áp suất bao gồm: Buồng trên, buồng dưới, piston điều khiển, lò xo, rãnh định lượng nhiên liệu, màng và có đường nhiên liệu từ bơm đến, đường nhiên liệu đến các vòi phun.
Các bộ chênh lệch áp suất nằm trong bộ phân phối nhiên liệu. Động cơ có bao nhiêu xylanh thì có bấy nhiêu bộ chênh lệch áp suất.
Các bộ chênh lệch áp suất duy trì sự chênh lệch áp suất giữa buồng trên và buồng dưới của màng với một giá trị không đổi là 1kG/cm2.
Áp suất tác dụng lên đỉnh piston (Áp suất điều khiển)
1 – Xăng đến kim phun; 2 – Buồng trên; 3 – Màng ngăn; 4 – Buồng dưới; 5 – Ap suất ban đầu của xăng; 6 – Ap suất điều khiển; 7 – Piston (van trượt).
Màng của các bộ chênh lệch áp suất là màng phẳng làm bằng thép không rỉ, nó đặt ngăn giữa hai buồng. Tất cả buồng dưới được nối thông với nhau và chịu áp suất nhiên liệu cung cấp từ bơm. Các buồng trên nối thông với các khe phân lượng trên vách xylanh phân phối và ống nối đến các kim phun, các buồng trên độc lập với nhau, mỗi màng chịu tác dụng của một lò xo.
Nếu lượng nhiên liệu qua rãnh định lượng vào buồng trên nhiều thì áp lực trong buồng này tăng lên tức thời, làm cho màng bị cong xuống mở lổ van cho đến khi sự chênh lệch áp suất giữa hai buồng được xác định.
Nếu lượng nhiên liệu cung cấp vào buồng trên giảm, màng tự đi lên và làm giảm tiết diện mở của van cho đến khi đạt được sự chênh lệch áp suất là 1 kG/cm2.
Hoạt động của bộ chênh lệch áp suất
a – Màng van trũng xuống sâu, lượng nhiên liệu phun ra nhiều
b – Màng van trũng xuống ít, lượng nhiên liệu phun ra ít
Hệ thống phun xăng K-JETRONIC (phần 2) [28/02/2010]
Chúng ta cùng tìm hiểu phần 2 của hệ thống phun xăng K-JETRONIC
>> Hệ thống phun xăng K-JETRONIC (phần 1)
3.3. Bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ
Bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ động cơ
1 – Cuộn dây nung; 2 – Thanh lưỡng kim; 3 – Thông với chân không sau bướm ga; 4 – Màng van;
5 – Đường nhiên liệu về thùng chứa; 6 – Ap suất điều khiển; 7 – Lò xo; 8 – Vai chận; 9 – Thông với khí trời; 10 – Màng tác động toàn tải; 11 – Vai chận dưới.
Bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ được bố trí trên động cơ nhằm tiếp nhận trực tiếp nhiệt độ của động cơ. Bên trong bộ này gồm có màng van (4) được điều khiển nhờ lò xo (7). Thanh lưỡng kim (2) được nung nóng thêm nhờ cuộn dây (1) sẽ tác động lên sức căng của lò xo (7). Trong điều kiện động cơ đang còn nguội, thanh lưỡng kim (2) ấn lò xo (7) kéo màng (4) trũng xuống làm cho nhiên liệu trên đỉnh piston điều khiển theo đường (6) đi qua đường (5) trở về thùng chứa làm cho áp suất điều khiển giảm. Sự giảm áp suất điều khiển làm cho piston điều khiển đi lên, rãnh định lượng mở lớn và các kim phun sẽ cung cấp nhiều nhiên liệu.
Suốt thời gian nổ máy sưởi nóng động cơ, nhiệt độ tăng lên dần làm cho thanh lưỡng kim giản nở theo hướng bật lên và đội màng (4) lên đóng đường xăng hồi về làm cho áp suất điều khiển trên đầu piston của bộ phân phối xăng tăng lên làm khe phân lượng mở nhỏ để giảm bớt xăng.
Sau khi động cơ đã kết thúc quá trình sưởi nóng áp suất điều khiển trở nên không đổi ở mức 3,7kG/cm2.
Trong bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ có trang bị màng tác động toàn tải (10). Màng này ngăn phòng tác động thành hai phần, phần trên thông với ống nạp không khí ngay phía sau cánh bướm ga nhờ ống thông (3). Phần dưới thông với khí trời hoặc bầu lọc không khí qua cửa (9). Nó có chức năng làm đậm xăng cho các chế độ tải khác nhau như sau:
- Hoạt động ở chế độ cầm chừng không tải và một phần tải: lúc này cánh bướm ga mở nhỏ, độ chân không phía sau cánh bướm ga lớn, màng (10) sẽ được hút lên chạm vào vai chận (8), lò xo trong sẽ chịu mức căng tối đa. Cả hai lò xo đẩy màng (4) lên làm tăng áp suất điều khiển. Lúc này lượng xăng phun ra thích ứng với chế độ cầm chừng và một phần tải.
- Hoạt động ở chế độ toàn tải: trong chế độ này cánh bướm ga mở lớn, độ chân không trong ống nạp giảm, màng (10) bị ấn xuống và tì lên vai chận dưới (11). Hai lò xo dãn ra kéo màng (4) xuống làm giảm áp suất điều khiển, lượng xăng phun ra tăng lên, đáp ứng đủ cho nhu cầu của chế độ toàn tải.
3.4. Công tắc nhiệt – thời gian
Công tắc nhiệt - thời gian dùng để giới hạn quá trình phun nhiên liệu của kim phun khởi động.
Công tắc nhiệt thời gian
1 – Tiếp điểm; 2 – Cuộn dây nung; 3 – Thanh lưỡng kim; 4 – Vỏ; 5 – Giắc nối điện
Công tắc nhiệt – thời gian là một công tắc lưỡng kim điện, nó sẽ đóng và mở theo sự điều khiển của nhiệt độ. Vị trí bố trí được đặt ở nơi lấy nhiệt độ nước làm mát của động cơ là tốt nhất, thường đặt ở thân máy hoặc đường nước ra ở nắp máy. Nó giới hạn lượng nhiên liệu cung cấp của kim phun khởi động lạnh trong lần khởi động đầu tiên và sẽ ngắt phun nếu sự khởi động kéo dài hoặc khởi động lần kế tiếp. Sự đóng ngắt của công tắc lưỡng kim phụ thuộc vào lượng nhiệt do điện trở tạo ra và nhiệt độ nước làm mát của động cơ.Khi trời lạnh sự ngắt của công tắc chủ yếu là do sự nung nóng của điện trở khi dòng điện đi qua nó. Thời gian ngắt của kim phun khởi động là 7,5 s ở nhiệt độ là -20oC.
4. Điều khiển phun xăng
4.1. Chế độ phun cơ bản
Đối với hệ thống K-JETRONIC lượng phun cơ bản phụ thuộc vào bộ định lượng và phân phối nhiên liệu.
Vị trí của tấm cảm biến xác định lưu lượng không khí nạp vào xy lanh, đồng thời thông qua cánh tay đòn nó điều khiển piston chuyển động mở rảnh định lượng nhiên liệu trên xylanh, định lượng lượng nhiên liệu đi qua rảnh định lượng đó đến vòi phun để phun vào đường ống nạp. Lượng không khí đi vào xylanh càng nhiều thì rảnh định lượng trên xylanh mở càng lớn.
4.2. Các chế độ phun hiệu chỉnh.
Tuỳ theo từng chế độ làm việc khác nhau của động cơ mà tỷ lệ hoà khí phải thay đổi theo, do đó cần phải hiệu chỉnh lượng phun cơ bản.
a) Chế độ khởi động lạnh
Trong quá trình khởi động lạnh, để bù trừ sự tổn thất do sự ngưng tụ của nhiên liệu và để động cơ khởi động nhanh chóng khi lạnh, người ta phải bổ sung thêm một lượng nhiên liệu trong suốt quá trình khởi động.
Khi động cơ lạnh thanh lưỡng kim nhiệt của bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ cong xuống, nén lò xo và điều khiển màng mở lớn làm cho lượng nhiên liệu trên đỉnh piston (của bộ định lượng–phân phối nhiên liệu) trở về thùng chứa nhiều nên áp suất điều khiển giảm, piston điều khiển đi lên, rãnh định lượng mở lớn, các vòi phun sẽ cung cấp nhiên liệu vào đường ống nạp nhiều, hỗn hợp đậm. (Bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ được lắp trên nắp máy để lấy nhiệt độ động cơ).
Đối với kim phun khởi động lạnh khi khởi động nếu nhiệt độ động cơ thấp thì công tắc nhiệt – thời gian đóng dòng điện đi qua cuộn dây trong kim phun, nhấc kim phun mở, phun thêm một lượng nhiên liệu. Nếu nhiệt độ động cơ cao, hoặc sau một thời gian dòng điện đi qua cuộn dây làm nóng thanh lưỡng kim, công tắc nhiệt – thời gian mở, kim phun đóng ngừng cung cấp nhiên liệu. Nhiệt độ động cơ tăng, thời gian mở kim phun giảm và ngược lại. Tùy theo nhiệt độ động cơ khi khởi động sẽ quyết định thời gian đóng công tắc nhiệt dài hay ngắn, lượng nhiên liệu phun nhiều hay ít.
Mạch điện công tắc nhiệt – thời gian điều khiển vòi phun khởi động lạnh
b) Chế độ hâm nóng động cơ
Chế độ hâm nóng động cơ được thực hiện bởi bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ. Sau khi khởi động lạnh van của bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ còn mở lớn, áp suất trên đỉnh piston đều khiển giảm các kim phun cung cấp nhiều nhiên liệu, hỗn hợp đậm. Khi nhiệt độ động cơ tăng dần kết hợp với dòng điện từ rơ le chính đi qua cuộn dây, nung nóng thanh lưỡng kim làm cho nó cong lên, màng van khép lại, áp suất điều khiển tăng dần, nhiên liệu cung cấp đến các vòi phun giảm dần. Khi màng van đóng hoàn toàn, áp suất điều khiển lớn nhất, lượng nhiên liệu cung cấp cho vòi phun chỉ phụ thuộc vào lưu lượng không khí đi qua bộ đo lưu lượng không khí.
c) Chế độ cầm chừng nhanh
Chế độ cầm chừng nhanh được tự động điều khiển bởi van khí phụ và bộ định lượng – phân phối nhiên liệu. Khi nhiệt độ động cơ thấp van khí phụ mở lớn làm cho lượng không khí đi tắt qua bướm ga lớn và do lượng không khí này phải đi qua bộ đo lưu lượng không khí làm cho piston điều khiển đi lên, gia tăng lượng nhiên liệu vào vòi phun, kết quả là tăng lượng hỗn hợp khí mới vào xy lanh, tốc độ cầm chừng động cơ tăng lên. Khi nhiệt độ động cơ tăng, thanh lưỡng kim bị nung nóng cong xuống đóng van khí phụ (nhiệt độ đạt 80 – 90oC van khí phụ đóng hoàn toàn) piston điều khiển đi xuống giảm lượng nhiên liệu cung cấp vào vòi phun.
d) Chế độ tải trung bình
Chế độ tải trung bình được thực hiện bằng cách thay đổi độ dốc của phễu không khí. Độ dốc của phễu không khí ở chế độ tải trung bình bé hơn so với chế độ tải bé và đầy tải. Do vậy, với một độ nâng bé của tấm cảm biến ở vị trí (2) thì tiết diện mở giữa phễu không khí và tấm cảm biến lớn, nên lượng không khí nạp vào nhiều, hỗn hợp loãng.
Hình dạng phễu có độ dốc thay đổi
1 – Chế độ đầy tải; 2 – Chế độ tải trung bình; 3 – Chế độ chạy cầm chừng
e) Chế độ đầy tải
Chế độ đầy tải được thực hiện bởi độ dốc của phễu không khí, ngoài ra còn được tự động điều khiển theo áp suất sau bướm ga. Khi bướm ga mở lớn, độ chân không sau bướm ga giảm, áp suất trong bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ tăng, làm màng dưới đi xuống, lực đàn hồi của lò xo trong giảm màng van mở, nhiên liệu trên đỉnh piston điều khiển hồi về thùng nhiều hơn so với chế độ tải trung bình, áp suất giảm, piston đi lên gia tăng lương nhiên liệu vào các vòi phun, hỗn hợp đậm.
f) Chế độ tăng tốc
Khi tăng tốc bướm ga mở lớn đột ngột lượng khí nạp đi vào xy lanh nhiều hơn, tấm cảm biến đi lên nhanh đẩy piston đi lên gia tăng lượng nhiên liệu vào vòi phun.
Ngoài ra khi bướm ga mở đột ngột, làm độ chân không sau bướm ga giảm mạnh, áp suất trong bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ tăng, màng van mở, áp suất nhiên liệu trên đỉnh piston điều khiển giảm, lượng nhiên liệu cung cấp đến kim phun gia tăng, hỗn hợp đậm.
g) Chế độ giảm tốc
Khi giảm tốc, bướm ga đóng làm áp suất trước bướm ga tăng lên đột ngột đẩy tấm cảm biến đóng, nhiên liệu cung cấp đến các vòi phun giảm hoặc bị cắt hoàn toàn khi tấm cảm biến đóng hoàn toàn.
Bài đọc nhiều
Bơm cao áp VE ...
Ba yếu tố cơ bản của ...
Giới thiệu về động cơ diesel ...
Hệ thống bôi trơn động cơ ...
Đặc tính bơm cao áp ...
Các cơ cấu chính của động ...
Bài đọc nhiều
• Bơm cao áp VE
• Hệ thống bôi trơn động cơ xăng
• Giới thiệu về động cơ diesel 4 thì
• Các cơ cấu chính của động cơ xăng
• Ba yếu tố cơ bản của Động cơ xăng
• Động cơ 2 kỳ và động cơ 4 kỳ
Động cơ
Ngày 11 Tháng 10 Năm 2010 21:07:06
Hệ thống phun xăng ke – jetronic [01/03/2010]
Hệ thống phun xăng KE-Jetronic được hãng BOSCH chế tạo dựa trên nền tảng của hệ thống K-Jetronic và K-Jetronic với van tần số.
Các nhà thiết kế nhận thấy rằng ở hệ thống K-Jetronic với van tần số thì độ chính xác không cao lắm do các cảm biến sử dụng để nhận biết tình trạng làm việc của động cơ còn quá ít và việc sử dụng van tần số để hiệu chỉnh áp lực các buồng dưới, cũng như dùng bộ điều chỉnh áp lực theo nhiệt độ để hiệu chỉnh tỷ lệ hỗn hợp để đáp ứng các chế độ làm việc của động cơ là chưa hoàn thiện… Bởi vì các chế độ làm việc của động cơ phụ thuộc rất nhiều vào thời gian mở và đóng của van tần số và sự thay đổi của áp suất điều chỉnh trên đỉnh piston. Nếu sự phối hợp cả hai yếu tố trên là không đồng bộ thì độ tin cậy làm việc của hệ thống là không đảm bảo.
Hình 1 – Sơ đồ kết cấu hệ thống phun xăng KE-Jetronic
1 – Thùng xăng; 2 – Bơm xăng; 3 – Bộ tích năng; 4 – Lọc xăng; 5 – Bộ điều áp xăng; 6 – Kim phun xăng; 7 – Đường ống nạp; 8 – Kim phun xăng khởi động lạnh; 9 – Bộ định lượng và phân phối nhiên liệu; 10 – Bộ đo lưu lượng không khí; 11 – Bộ điều chỉnh áp lực bằng điện; 12 – Cảm biến Oxy; 13 – Công tắc nhiệt-thời gian; 14 – Cảm biến nhiệt độ nước làm mát; 15 – Delco; 16 – Van khí phụ; 17 – Công tắc vị trí bướm ga; 18 – ECU; 19 – Công tắc máy; 20 – Ắc quy.
Để khắc phục nhược điểm trên cũng như dựa vào cơ sở của hệ thống K-Jetronic với van tần số, các nhà chế tạo đã đưa ra loại KE-Jetronic. Ở hệ thống KE- Jetronic, tỷ lệ hỗn hợp để đáp ứng với các điều kiện hoạt động của động cơ dựa vào sự thay đổi áp lực nhiên liệu của các buồng dưới của các bộ chênh lệch áp suất, nhưng áp suất điều khiển ở trên đỉnh piston điều khiển là được giữ cố định. Các cảm biến bố trí xung quanh động cơ của KE-Jetronic được sử dụng nhiều hơn, tín hiệu từ các cảm biến được gửi về trung tâm điều khiển điện tử và từ đó trung tâm điều khiển sẽ làm thay đổi áp suất trong hệ thống để đáp ứng tốt các yêu cầu làm việc của động cơ.
Như vậy chúng ta thấy rằng ngoài việc định lượng nhiên liệu bằng cơ khí như K- Jetronic, hệ thống điện điều khiển của KE-Jetronic sẽ điều chỉnh lại lượng nhiên liệu cung cấp đến các kim phun dựa vào tình trạng làm việc của động cơ theo các chế độ tải, điều kiện môi trường, nhiệt độ động cơ… Ở hệ thống KE-Jetronic hình dạng phễu không khí được chế tạo sao cho tỷ lệ hỗn hợp luôn ở mức l=1 cho tất cả các chế độ hoạt động của động cơ.
Cấu trúc và nguyên lý làm việc của hệ thống KE-Jetronic
Hình 2 – Sơ đồ khối hệ thống KE-Jetronic
Hệ thống phun xăng kiểu KE-Jetronic được chia làm 3 hệ thống chính:
- Hệ thống nạp không khí.
- Hệ thống cung cấp nhiên liệu.
- Hệ thống điên điều khiển.
1. Hệ thống nạp khí
Hoàn toàn giống K-Jetronic
2. Hệ thống nhiên liệu
Khi khởi động hay khi động cơ hoạt động, bơm xăng (2) sẽ hút nhiên liệu từ thùng chứa (1) đưa đến bộ tích năng (3). Tại đây sau khi làm giảm các dòng áp suất, nhiên liệu được đưa tới lọc tinh (4) và đến bộ định lượng nhiên liệu (7). Sau khi nhiên liệu đi ra khỏi lọc tinh, mạch nhiên liệu được chia làm 3 nhánh. Một nhánh cung cấp đến kim phun khởi động, nhánh thứ hai qua bộ điều áp (5) trở về thùng chứa và nhánh còn lại được đưa đến bộ điều chỉnh áp suất nhiên liệu bằng điện. Sau đó vào buồng dưới của các bộ chênh lệch áp suất và trở lại van điều áp để trở về thùng chứa.
v Cấu trúc và nguyên lý làm việc:
2.1. Bơm xăng:
Tương tự như bơm xăng trong hệ thống K-Jetronic.
2.2. Lọc nhiên liệu:
Tương tự như lọc nhiên liệu trong hệ thống K-Jetronic.
4.2.3. Bộ tích năng:
Tương tự như hệ thống K-Jetronic.
4.2.4. Bộ điều áp:
Chức năng của bộ điều áp là giữ cho áp suất nhiên liệu trong hệ thống là không đổi. Khi khởi động hoặc khi động cơ làm việc, bơm xăng sẽ quay và nó sẽ cung cấp nhiên liệu cho hệ thống, lượng nhiên liệu thừa sẽ qua bộ điều áp trở về thùng chứa để giữ áp suất nhiên liệu trong hệ thống là cố định.
Khi bơm làm việc nó sẽ sinh ra áp lực ép màng của bộ điều áp, làm cho lò xo điều áp bị nén lại. Khi màng dịch chuyển xuống dưới, lúc này lò xo đẩy thân van đi xuống làm cho van mở và nhiên liệu từ buồng dưới của các bộ chênh lệch áp suất qua van trở về thùng chứa.
Khi áp suất trong hệ thống tăng cao khoảng 5,4 kg/cm2 nó sẽ đẩy màng điều áp đi xuống và van điều áp mở đưa nhiên liệu thừa qua thân van trở về thùng chứa, để giữ áp suất trong hệ thống là cố định.
Khi động cơ ngừng hoạt động, bơm xăng cũng ngừng quay và áp lực hệ thống giảm xuống. Lúc này lò xo điều áp đẩy màng đi lên và van điều áp đóng lại. Đồng thời lúc này dưới tác dụng của lò xo điều áp làm cho thân van đi lên, làm van đóng lại để giữ áp lực trong hệ thống.
Lúc này áp lực trong hệ thống giảm xuống nhanh cho đến giá trị nhỏ hơn áp lực mở của kim, làm kim phun đóng lại. Sau đó áp lực hệ thống tăng lại đến một giá trị nhất định nhờ bộ tích năng.
Hình 3 – Kết cấu bộ điều áp trong hệ thống KE-Jetronic
1 – Nhiên liệu về thùng chứa; 2 – Nhiên liệu từ bơm xăng đến; 3 – Nhiên liệu từ buồng dưới của bộ chênh lệch áp suất; 4 – Vít hiệu chỉnh; 5 – Lò xo than van; 6 – Van; 7 – Thân van; 8 – Van điều áp; 9 – Màng điều áp; 10 – Lò xo điều áp; 11 – Thông với không khí sau bộ đo gió.
2.5. Kim phun nhiên liệu:
Về mặt cấu tạo kim phun của hệ thống KE-Jetronic có cấu trúc giống hoàn toàn kim phun của hệ thống K-Jetronic. Nhưng áp lực bắt đầu phun cao hơn loại kim phun của hệ thống K-Jetronic (3,5kG/cm2 > 3,3 kG/cm2).
2.6. Bộ định lượng và phân phối nhiên liệu
Bộ định lượng và phân phối nhiên liệu bao gồm bộ đo lưu lượng không khí nạp và bộ phân phối nhiên liệu.
Bộ đo lưu lượng không khí nạp
Bộ đo lưu lượng không khí nạp được thiết kế tương tự như ở hệ thống K-Jetronic nhưng hình dạng phễu không khí được chế tạo sao cho tỷ lệ hỗn hợp luôn ở mức l=1 cho tất cả các chế độ hoạt động của động cơ. Hệ thống điện điều khiển của KE-Jetronic sẽ điều chỉnh lại lượng nhiên liệu cung cấp đến các kim phun dựa vào tình trạng làm việc của động cơ theo các chế độ tải, điều kiện môi trường, nhiệt độ động cơ.
Trên bộ đo lưu lượng không khí nạp có bố trí một cảm biến để xác định độ nâng của tấm cảm biến. Độ nâng này được chuyển thành một điện áp và tín hiệu này được gửi về ECU.
Bộ phân phối nhiên liệu
Hình 4 - Bộ phân phối nhiên liệu
1 – Áp suất nhiên liệu; 2 – Buồng trên của bộ chênh áp; 3 – Nhiên liệu đến kim phun;4 – Piston điều khiển; 5 – Rãnh định lượng; 6 – Lò xo; 7 – Màng; 8 – Buồng dưới của bộ chênh áp; 9 – Phốt chặn; 10 – Lò xo;11 – Nhiên liệu từ bộ điều chỉnh áp lực bằng điện;12 – Lỗ tiết lưu;13 – Nhiên liệu trở về.
Tuỳ thuộc vào vị trí của mâm đo, lượng nhiên liệu phun cơ bản sẽ được phân phối đến các kim phun. Vị trí của mâm đo xác định lượng không khí nạp vào động cơ, vị trí này được truyền qua cánh tay đòn để điều khiển độ nâng của piston điều khiển. Piston sẽ mở hoặc khép rãnh định lượng trên xylanh, để đưa một lượng nhiên liệu tương ứng vào bộ chênh lệch áp suất, và sau đó nhiên liệu được đưa tới các kim phun.
Áp lực nhiên liệu của hệ thống đi qua một lổ tiết lưu và vào phía trên của đỉnh piston điều khiển. Áp lực này luôn có khuynh hướng chống lại sự di chuyển của mâm đo và piston điều khiển. Ở một số trường hợp, người ta dùng một lực lò xo để phối hợp với lực của nhiên liệu tác dụng lên đỉnh piston nhằm ngăn cản piston bị hút trở lên do ảnh hưởng của độ chân không khi piston đi xuống.
Lỗ tiết lưu trên đỉnh piston có tác dụng làm giảm dao động của mâm đo, dưới tác dụng của các luồng không khí nạp.
Khi công tắc đánh lửa ở vị trí OFF, piston điều khiển phải hạ xuống cho đến khi nó chạm vào vòng đệm (phốt chận). Lúc này vị trí của piston điều khiển phải đảm bảo đóng kín rãnh định lượng khi tấm cảm biến ở vị trí zero. Nếu không đúng, chúng ta phải điều chỉnh lại bằng vít CO.
2.7. Bộ chênh lệch áp suất
Bộ chênh lệch áp suất là kiểu van tiếp xúc phẳng,nó được bố trí bên trong bộ phân phối. Buồng trên và buồng dưới được ngăn cách với nhau bởi một màng thép, tất cả các buồng dưới đều chịu tác dụng của một lò xo, chúng được nối thông với nhau và chịu tác dụng của áp suất thuỷ lực từ bộ điều chỉnh áp suất bằng điện. Các đế van được bố trí ở buồng trên, mỗi buồng trên được nối với một lỗ định lượng để dẫn nhiên liệu theo đường ống đến các kim phun. Các buồng trên được bố trí độc lập với nhau, áp suất chênh lệch ở các lỗ định lượng được xác định bỡi lò xo của buồng dưới và áp suất thuỷ lực từ bộ điều chỉnh áp lực bằng điện.
Nếu lượng nhiên liệu vào buồng trên lớn, màng sẽ cong xuống bên dưới và mở đường ra của van cho đến khi độ chênh lệch áp suất được thiết lập lại. Nếu lượng nhiên liệu vào buồng trên giảm, độ mở của van cũng giảm do lực tác dụng lên màng, làm màng đi lên cho đến khi độ chênh lệch áp suất giữa hai buồng là 1kG/cm2 được lập lại. Điều này có nghĩa là lực tác dụng lên màng được giữ cân bằng tuỳ theo lượng nhiên liệu đi qua rãnh định lượng. Để động cơ làm việc tối ưu thì tỉ lệ hoà khí phải được thay đổi theo từng chế độ làm việc của động cơ, bằng cách thay đổi áp suất nhiên liệu ở buồng dưới nhờ bộ điều chỉnh áp lực nhiên liệu bằng điện.
3. Hệ thống điều khiển điện tử
Mỗi chế độ hoạt động của động cơ đòi hỏi phải đáp ứng một tỉ lệ nhiên liệu là tối ưu. Ở tốc độ cầm chừng và đầy tải đòi hỏi hỗn hợp nhiên liệu cung cấp phải giàu và hỗn hợp phải nghèo khi động cơ ở chế độ một phần tải. Để đáp ứng điều này người ta đã thiết kế hình dạng của phễu không khí sao cho các góc độ của phễu phải đáp ứng được tương ứng các chế độ tải bé, một phần tải và đầy tải. Ở trường hợp hệ thống KE-Jetronic hình dạng của phễu không khí được chế tạo sao cho tỉ lệ hỗn hợp luôn ở mức l = 1 cho tất cả các chế độ làm việc của động cơ.
Hệ thống điện điều khiển bao gồm các cảm biến để xác định tình trạng hoạt động của động cơ, các tình trạng làm việc của động cơ được đưa về ECU thông qua tín hiệu điện áp. ECU sẽ tổng hợp và điều khiển bộ tác động (bộ điều chỉnh áp lực bằng điện) để đáp ứng tỉ lệ hỗn hợp theo các chế độ làm việc của động cơ.
3.1. Sơ đồ khối
3.2. Các cảm biến
- •Cảm biến lưu lượng không khí nạp
Cảm biến đo lưu lượng không khí nạp được bố trí bên trong bộ đo gió. Nó bao gồm một điện trở dạng màng mỏng, hai đầu của điện trở được cung cấp một điện áp từ ECU. Một con trượt chuyển động trên bề mặt của điện trở, góc xoay của con trượt tương ứng với góc xoay của góc cảm biến bộ đo gió. Tuỳ theo vị trí của tấm cảm biến bên trong phễu không khí, một điện áp được lấy ra từ con trượt và gửi về ECU. ECU dựa vào tín hiệu điện áp này xác định lưu lượng không khí nạp đi qua bộ đo lưu lượng không khí.
- •Cảm biến nhiệt độ nước làm mát
Tương tự hệ thống K-Jetronic sử dụng van tần số
- •Công tắc vị trí bướm ga
Tương tự như ở loại K-Jetronic sử dụng van tần số
- •Bộ điều chỉnh áp suất bằng điện
Tùy thuộc vào các chế độ làm việc của động cơ, ECU sẽ nhận tín hiệu và điều khiển bộ điều chỉnh áp suất bằng điện để thay đổi áp suất buồng dưới của bộ chênh lệch áp suất, dẫn đến làm thay đổi lượng nhiên liệu cung cấp đến các vòi phun.
Bộ điều chỉnh áp suất bằng điện được bố trí trong bộ phân phối nhiên liệu và được điều khiển bằng tín hiệu (dòng điện) từ ECU.
Hình 5 - Kết cấu bộ điều chỉnh áp suất bằng điện
1 – Tấm cảm biến; 2 – Bộ phân phối nhiên liệu; 3 – Nhiên liệu từ bơm đến; 4 – Nhiên liệu đến các vòi phun; 5 – Nhiên liệu đến bộ điều áp; 6 – Lỗ tiết lưu; 7 – Buồng trên; 8 – Buồng dưới; 9 – Màng; 10 – Bộ điều chỉnh áp suất bằng điện; 11 – Tấm van; 12 – Lỗ van; 13 – Cực của nam châm; 14 – Khe hở từ.
Van điện:
Tại hai khe hở chéo nhau L2 và L3 từ thông của nam châm điện và nam châm vĩnh cửu là cùng chiều, nên thông lượng tại khe hở này lớn. Ngược lại tại khe hở L1 và L4 từ thông của hai nam châm lại ngược chiều nên chúng triệt tiêu nhau, thông lượng tại hai khe hở này nhỏ. Do đó lực hút của nam châm lên phần ứng tại khe hở L2 và L3 lớn nên phần ứng sẽ xoay đi một góc ngược chiều kim đồng hồ làm cho tấm van xoay theo hướng đóng van lại, áp suất nhiên liệu vào đường (4) giảm, áp lực buồng dưới của bộ chênh lệch áp suất giảm, nhiên liệu cung cấp vào vòi phun nhiều hơn.
Như vậy cường độ dòng điện đi qua cuộn dây nam châm điện càng lớn thì tấm van đóng cửa van càng nhiều áp suất buồng dưới càng thấp, nhiên liệu cung cấp cho động cơ càng gia tăng.
Trong quá trình họat động cường độ dòng điện điều khiển (từ ECU) thay đổi từ 8 đến 120 mA làm cho áp suất chênh lệch giữa hai buồng thay đổi trong khoảng 0,4 đến 1,5 kG/cm2.
Hình 6 - Cấu tạo của van điện
1 – Đường nhiên liệu vào; 2 – Cửa van; 3 – Tấm van; 4 – Nhiên liệu đến buồng dưới của bộ chênh lệch áp suất; 5 –Cực nam châm; 6 – Nam châm điện; 7 – Mạch từ của nam châm vĩnh cửu; 8 – Nam châm vĩnh cửu; 9 – Vít điều chỉnh; 10 – Mạch từ nam châm điện; 11 – Phần ứng.
4. Các chế độ làm việc của động cơ
4.1. Chế độ phun cơ bản:
Giống như hệ thống K-JETRONIC, lượng phun cơ bản của KE-JETRONIC cũng phụ thuộc vị trí của bộ đo lưu lượng không khí, xác định lưu lượng không khí nạp vào xy lanh, đồng thời thông qua cánh tay đòn nó điều khiển piston của bộ định lượng và phân phối nhiên liệu chuyển động mở lỗ trên xy lanh, định lượng lượng nhiên liệu đi qua lỗ đó đến vòi phun để phun vào động cơ.
4.2. Chế độ phun hiệu chỉnh:
a. Chế độ khởi động lạnh:
Sử dụng kim phun khởi động lạnh và công tắc nhiệt thời gian tương tự như hệ thống K-JETRONIC. Ngoài ra ECU còn nhận tín hiệu từ cảm biến nhiệt độ nước làm mát và tín hiệu khởi động để điều khiển van điện của bộ điều chỉnh áp suất bằng điện để giảm áp lực buồng dưới, gia tăng lượng nhiên liệu cung cấp cho các kim phun chính để làm giàu hỗn hợp.
b. Chế độ làm ấm:
Trong quá trình làm ấm, lượng nhiên liệu cung cấp từ các kim phun chính phụ thuộc vào nhiệt độ, tải và tốc độ của động cơ. Do sự ảnh hưởng của nhiệt độ động cơ thấp, nên hỗn hợp hoà khí xấu.Lúc này, ECU nhận tín hiệu từ cảm biến nhiệt độ nước làm mát và tín hiệu từ cảm biến vị trí bướm ga để điều khiển tăng lượng nhiên liệu cung cấp cho các vòi phun chính. Khi nhiệt độ động cơ tăng sự làm giàu hỗn hợp sẽ giảm dần, và sự làm giàu kết thúc khi động cơ nóng(80oc).
c. Chế độ cầm chừng nhanh
Do ma sát lớn khi động cơ lạnh, vì vậy phải gia tăng lượng hỗn hợp cung cấp để cho động cơ cầm chừng được êm.Chế độ cầm chừng nhanh được thực hiện bằng cách dùng van khí phụ hoặc bộ điều khiển tốc độ cầm chừng để điều khiển một lượng không khí đi tắt qua bướm ga.
d. Chế độ tải trung bình:
Ở hệ thống KE-JETRONIC, góc độ của phễu không khí được thiết kế sao cho tỷ lệ hỗn hợp là lý tưởng (l=1) tuy nhiên do sự định lượng nhiên liệu bằng cơ khí không chính xác vì vậy trong hệ thống cũng sử dụng cảm biến ô xy để thực hiện điều khiển phản hồi tỷ lệ hỗn hợp trong khoảng (l=1) như hệ thống K-JETRONIC với van tần số.
Ở chế độ tải trung bình tiếp điểm cầm chừng và đầy tải của cảm biến vị trí bướm ga mở, ECU nhận biết được động cơ đang họat động ở chế độ tải trung bình và sẽ tiến hành hiệu chỉnh tỷ lệ hỗn hợp theo tín hiệu từ cảm biến ô xy, bằng cách tạo ra các xung điện áp tác động vào bộ điều chỉnh áp lực bằng điện, hiệu chỉnh lượng nhiên liệu vào vòi phun.
e. Chế độ đầy tải:
ECU nhận tín hiệu đầy tải từ cảm biến vị trí bướm ga và cảm biến tốc độ động cơ từ delco và tạo ra tín hiệu tác động vào bộ điều chỉnh áp lực bằng điện làm van đóng, áp suất buồng dưới giảm, nhiên liệu vào vòi phun nhiều làm đậm hỗn hợp.
f. Chế độ tăng tốc:
Khi tăng tốc, tấm cảm biến của bộ đo gió được nâng cao đột ngột làm cho piston điều khiển dịch chuyển lên gia tăng lượng nhiên liệu vào vòi phun (nguyên lý này như hệ thống K-JETRONIC). Mặt khác tấm cảm biến của bộ đo gió được nâng cao đột ngột làm cho con trượt trong cảm biến bộ đo lưu lượng không khí thay đổi đột ngột tín hiệu này gửi về ECU đồng thời ECU cũng kiểm tra nhiệt độ động cơ từ cảm biến nhiệt độ nước làm mát nếu nhiệt độ dưới 80oC thì ECU sẽ tạo ra tín hiệu điều khiển bộ điều chỉnh áp lực bằng điện để gia tăng nhiên liệu vào vòi phun. Khi nhiệt độ còn thấp thì lượng nhiên liệu gia tăng nhiều và ngược lại.
g. Chế độ giảm tốc:
Khi giảm tốc độ, bướm ga đóng, tiếp điểm cầm chừng của cảm biến vị trí bướm ga đóng, tín hiệu này gửi về ECU đồng thời ECU kiểm tra tốc độ động cơ, nếu tốc độ lớn hơn tốc độ cầm chừng thì ECU sẽ gửi tín hiệu đến bộ điều chỉnh áp lực bằng điện làm mở van, áp suất buồng dưới tăng, cắt nhiên liệu đến vòi phun.
Do các kim phun cung cấp nhiên liệu liên tục, do đó sự cắt nhiên liệu phải đảm bảo động cơ làm việc êm dịu. Vì vậy sự cắt nhiên liệu còn tùy thuộc vào nhiệt độ nước làm mát và tốc độ động cơ. Khi động cơ lạnh ECU không điều khiển cắt nhiên liệu, mục đích là đảm bảo sự bay hơi của nhiên liệu và gia tăng thời gian làm ấm động cơ.
