KÍCH: Trong xây dựng,kích dung để lắp ráp và sưa chữa. Kích có trọng lượng bản thân nhỏ,vận chuyểndễ dàng.Kích có thể là một bộ phận hoặc dụng cụ kèm theo của máy nâng khác.Phổ biến nhất là kích thanh răng, kích vít và kích thuỷ lực.
1 Kích thanh răng
Kích thanh răng (h3.1a) gồm thân kích 1,trên thân kích có các ngfà dẫn hướng cho thanh răng 2.Trên đỉnh thanh răng là đầu quay chịu tải 3. Đuôi thanh răng là bàn nâng phụ 4 dùng để nâng hang phía dưới có tải trọng bằng Q/2 .Thanh răng chuyển động nhờ tay quay thông qua truyền động bánh răng 6.
Để đảm bảo an toàn khi làm việc,kích thanh răng được trang bị phanh tự động với mặt ma sát tách rời(h3.1b).
Trục của tay quay 7 cóđoạn tiện răng ăn khớp vơis răng trong bánh răng 8 trong bộ truyền.Ren vít có chiều sao cho khi quay tay quay theo chiuêù thanh răng 9cùng chiều kim đồng hồ),trục quay 7 dịch chuyển sang trái .Trên trục 7 còn lắp đĩa 11 bằng then, giữa đĩa 11 và bánh răng 8 là bánh cóc 9 với các mặt ma sát.Bánh coc 9 lắp long không trên trục và ăn khớp với con cóc 10 cho phép bánh cóc chỉ quay theo chiều nâng .
Khi tay quay theo chiều nâng ,trục 7 dịch chuyển sang trái ép đĩa 11 với bánh cọc 9 vàn bánh răng 8 tạo thành một khối và quay cùng tay quay đẻ nâng vật.Khi dừng quay tay quay,dưới tác dụng của trọng lượngvật nâng qua thanh răng và qua bộ truyền, đĩa 11 và bánh răng 8 vẫn ép chặt vào bánh cóc 9 và con cóc 10m giữ cho trục 7 không quay theo chiều hạ
Khi tay quay theo chiều hạ,trục 7 dich chuỷen sang phải tach đĩa 11 và bánh cóc 9 và vật nâng cùng thanh răngn hạ xuống do trọng lượng của nó.Vật nang tiếp tục hạ với tốc đọ tăng dần cho đến khi vận tốc góc của bánh răng 8 quay nhanh hơn trục 7 thì nó olại ép bánh cóc 9 vào đĩa 11 làm giảm tốc đọ hạ vật cho đến khi bánh răng 8 quay chậm hơn trục 7 thì nó lại tách khỏi bánh cóc 9 và lập lại quá trình trên.Như vạy vật được hạ theo chu kì lạp đi lăp lại khi quay trục tay quay 7 theo chiều hạ với tốc đọ không đỏi .Bằng cách điều chỉnh chu kì dich chuyển của bánh răng 8 trên trục 7 sao cho nhỏ nhất ta được tốc đọ hạ vật tương đối đều.
2. Kích vít
Kích vít (h3.2a) gồm thân kích 1 trên có gắn đai ốc bằng đồng 8 , vít 2 có răng chữ nhật hoặc ren hình thang,tay quay dẫn động 6 và đàu chịu tải 3. Đầu chịu tải tựa lên đỉnh vít và không quay cùng với vít trong quá trình nâng,hạ vật.
Tay quay được trang bị cơ cấu cóc có tác dụng hai chiều(h3.2b).Tay quay lắp lồng không trên cổ vít , bánh cóc 4 lắp với vít bằng then hoặc cổ vít hình vuông.Tuỳ theo chiều quay của vítmà con cóc 7 đặt ở một trong hai vị trí của nó và được giữ bằng chi tiết định vị 9 và lo xo 10.Vít quay để nâng hạ vật bằng cách lắc tay quay quanh trục thẳng đứng.
Khi sử dụng hiện tượng tự hãm của truyền động vít đai ốc thì không cần đặt phanh. Khi đó góc nâng của ren λ phải nhỏ hơn góc ma sát ρ.Hiệu suất của truyền động vít đai ốc có tự hãm rất nhỏ (λ < 0,5 ) . Đó cũng là nhược đi ểm của kích vρít.
Kích vít được chế tạo với tải trọng n âng 2-5 t và chiều cao nâng đén 0,35 m.Khi tải trọng nâng trên 20 t thì lực dẫn động yêu cầu lớn nên người ta thay tay quay bằng bộ truyền trục vít –bánh vít và dẫn động bằng máy .
3.Kích thuỷ lực
Kích thuỷ lực (h3.3) gồm xi lanh chính 6 đồng thời là vỏ klích,pittông nâng hạ vật 5,pittông dẫn động 1,các van một chiều 3,4 và van thải 7.Chất lỏng trong kích là dầu khoáng hoặc nước pha glỹelin.
Chiều động lắc của tay lắc 8 tạo nên chuyển động tịnh tiến của pittông dẫn động 1.Khi pittông 1 chuyển động sang phải ,chất lỏng từ bình 2 qua van 3 vào xylanh dẫn động và khi pittông 1 chuyển động sang trái ,chẫt lỏng có áp qua van 4 vào xylanh chính 6 để nâng pittông 5.Vật được hạ xuống khi xả chất lỏng từ xilanh 6 về bình 2 qua van thải 7.Vận tốc hạ vật được điều chỉnh bằng vận tốc dòng chảy qua van thải 7.
Kích thuỷ lực dẫn động bằng tay có tải trọng nâng tới 200t và chiều cao nâng 0,15-0,2 m.Kich thuỷ lực dẫn động bằng máy có tải trọng nâng tới 500t.Bơm đặt trực tiếp trên kích hoăc nối với kích qua hệ thống ống dẫn .Một bơm có thể dẫn động một kích hoặc nhiều kích.
Khi nânng những công trình lớn như nhịp caauf, lò cao,tầng lắp ghép đúc sẵn củ nhà…với trọng lớn đến hàng nghìn tấn,người ta dùng đồng thời một số kích chất lỏng được nạp từ trạm bơm.Các van phân phối và các kháo cho phép các kích có thể làm việc đồng thời hay độc lập.
1 Kích thanh răng
Kích thanh răng (h3.1a) gồm thân kích 1,trên thân kích có các ngfà dẫn hướng cho thanh răng 2.Trên đỉnh thanh răng là đầu quay chịu tải 3. Đuôi thanh răng là bàn nâng phụ 4 dùng để nâng hang phía dưới có tải trọng bằng Q/2 .Thanh răng chuyển động nhờ tay quay thông qua truyền động bánh răng 6.
Để đảm bảo an toàn khi làm việc,kích thanh răng được trang bị phanh tự động với mặt ma sát tách rời(h3.1b).
Trục của tay quay 7 cóđoạn tiện răng ăn khớp vơis răng trong bánh răng 8 trong bộ truyền.Ren vít có chiều sao cho khi quay tay quay theo chiuêù thanh răng 9cùng chiều kim đồng hồ),trục quay 7 dịch chuyển sang trái .Trên trục 7 còn lắp đĩa 11 bằng then, giữa đĩa 11 và bánh răng 8 là bánh cóc 9 với các mặt ma sát.Bánh coc 9 lắp long không trên trục và ăn khớp với con cóc 10 cho phép bánh cóc chỉ quay theo chiều nâng .
Khi tay quay theo chiều nâng ,trục 7 dịch chuyển sang trái ép đĩa 11 với bánh cọc 9 vàn bánh răng 8 tạo thành một khối và quay cùng tay quay đẻ nâng vật.Khi dừng quay tay quay,dưới tác dụng của trọng lượngvật nâng qua thanh răng và qua bộ truyền, đĩa 11 và bánh răng 8 vẫn ép chặt vào bánh cóc 9 và con cóc 10m giữ cho trục 7 không quay theo chiều hạ
Khi tay quay theo chiều hạ,trục 7 dich chuỷen sang phải tach đĩa 11 và bánh cóc 9 và vật nâng cùng thanh răngn hạ xuống do trọng lượng của nó.Vật nang tiếp tục hạ với tốc đọ tăng dần cho đến khi vận tốc góc của bánh răng 8 quay nhanh hơn trục 7 thì nó olại ép bánh cóc 9 vào đĩa 11 làm giảm tốc đọ hạ vật cho đến khi bánh răng 8 quay chậm hơn trục 7 thì nó lại tách khỏi bánh cóc 9 và lập lại quá trình trên.Như vạy vật được hạ theo chu kì lạp đi lăp lại khi quay trục tay quay 7 theo chiều hạ với tốc đọ không đỏi .Bằng cách điều chỉnh chu kì dich chuyển của bánh răng 8 trên trục 7 sao cho nhỏ nhất ta được tốc đọ hạ vật tương đối đều.
2. Kích vít
Kích vít (h3.2a) gồm thân kích 1 trên có gắn đai ốc bằng đồng 8 , vít 2 có răng chữ nhật hoặc ren hình thang,tay quay dẫn động 6 và đàu chịu tải 3. Đầu chịu tải tựa lên đỉnh vít và không quay cùng với vít trong quá trình nâng,hạ vật.
Tay quay được trang bị cơ cấu cóc có tác dụng hai chiều(h3.2b).Tay quay lắp lồng không trên cổ vít , bánh cóc 4 lắp với vít bằng then hoặc cổ vít hình vuông.Tuỳ theo chiều quay của vítmà con cóc 7 đặt ở một trong hai vị trí của nó và được giữ bằng chi tiết định vị 9 và lo xo 10.Vít quay để nâng hạ vật bằng cách lắc tay quay quanh trục thẳng đứng.
Khi sử dụng hiện tượng tự hãm của truyền động vít đai ốc thì không cần đặt phanh. Khi đó góc nâng của ren λ phải nhỏ hơn góc ma sát ρ.Hiệu suất của truyền động vít đai ốc có tự hãm rất nhỏ (λ < 0,5 ) . Đó cũng là nhược đi ểm của kích vρít.
Kích vít được chế tạo với tải trọng n âng 2-5 t và chiều cao nâng đén 0,35 m.Khi tải trọng nâng trên 20 t thì lực dẫn động yêu cầu lớn nên người ta thay tay quay bằng bộ truyền trục vít –bánh vít và dẫn động bằng máy .
3.Kích thuỷ lực
Kích thuỷ lực (h3.3) gồm xi lanh chính 6 đồng thời là vỏ klích,pittông nâng hạ vật 5,pittông dẫn động 1,các van một chiều 3,4 và van thải 7.Chất lỏng trong kích là dầu khoáng hoặc nước pha glỹelin.
Chiều động lắc của tay lắc 8 tạo nên chuyển động tịnh tiến của pittông dẫn động 1.Khi pittông 1 chuyển động sang phải ,chất lỏng từ bình 2 qua van 3 vào xylanh dẫn động và khi pittông 1 chuyển động sang trái ,chẫt lỏng có áp qua van 4 vào xylanh chính 6 để nâng pittông 5.Vật được hạ xuống khi xả chất lỏng từ xilanh 6 về bình 2 qua van thải 7.Vận tốc hạ vật được điều chỉnh bằng vận tốc dòng chảy qua van thải 7.
Kích thuỷ lực dẫn động bằng tay có tải trọng nâng tới 200t và chiều cao nâng 0,15-0,2 m.Kich thuỷ lực dẫn động bằng máy có tải trọng nâng tới 500t.Bơm đặt trực tiếp trên kích hoăc nối với kích qua hệ thống ống dẫn .Một bơm có thể dẫn động một kích hoặc nhiều kích.
Khi nânng những công trình lớn như nhịp caauf, lò cao,tầng lắp ghép đúc sẵn củ nhà…với trọng lớn đến hàng nghìn tấn,người ta dùng đồng thời một số kích chất lỏng được nạp từ trạm bơm.Các van phân phối và các kháo cho phép các kích có thể làm việc đồng thời hay độc lập.
