longhonda
Tài xế O-H
HONDA với công nghệ PGM-FI
Giảm đáng kể lượng khí thải ra môi trường, tiết kiệm nhiên liệu, khởi động tốt, vận hành êm ái. Đó là những ưu điểm của hệ thống phun nhiên liệu điện tử (Electronic Fuel Injection - EFI) được trang bị trên một số loại xe máy. Tuy nhiên, hệ thống này cũng có những hạn chế mà người dùng cần nắm được để sử dụng xe đúng cách.
Hệ thống phun nhiên liệu thông minh
Hệ thống phun xăng điện tử EFI, thương hiệu độc quyền của Honda là PGM-FI, được đưa vào xe gắn máy từ năm 1992 với xe scooter model Pantheon ở châu Âu. Thời gian gần đây, Honda tiếp tục trang bị hệ thống phun xăng thông minh này trên một số dòng xe như Future Neo FI, Lead, AirBlade.
Honda LEAD - Chiếc xe được trang bị hệ thống phun xăng điện tử
Theo chuyên gia kĩ thuật của Honda, trong hệ thống PGM-FI, nhiên liệu được nén bằng bơm xăng và cấp vào buồng đốt thông qua các kim phun. Có 5 cảm biến trong hệ thống PGM-FI, chúng có nhiệm vụ giám sát các thông số vận hành của xe như tình trạng động cơ, nhiệt độ và áp suất không khí. Tất cả những thông tin này sẽ được gửi qua một máy vi tính siêu nhỏ gọi là bộ điều khiển trung tâm. Tại đây những tham số này được xử lý và tính toán ra lượng khí cần nạp, định lượng và thời điểm cần bơm nhiên liệu vào buồng đốt, thời điểm đánh lửa, đảm bảo quá trình đốt cháy nhiên liệu đạt hiệu quả tối ưu.
Hệ thống FI cơ bản gồm các bộ phận chính như: ECU - Engine Control Unit - Bộ điều khiển động cơ (Hệ thống ECU thực chất là bộ vi xử lý 32 bit - lớn hơn bộ vi xử lý đầu tiên của Intel là 8 bit. ECU sẽ điều khiển mức độ phun xăng đã được lập trình thông qua các cảm biến); Hệ thống bơm xăng (Bơm xăng sẽ tăng áp suất để đảm bảo độ phun xăng tốt trong mọi trường hợp. Hệ thống bơm xăng bao gồm máy bơm, lọc xăng, bộ tạo áp lực phun); Đầu phun xăng; Ống dẫn xăng; Các cảm biến (cảm biến vị trí cánh bướm ga, cảm biến áp suất tuyệt đối đường ống nạp, cảm biến nhiệt độ khí nạp, cảm biến tốc độ động cơ và cảm biến độ nhiệt độ dầu).
Hệ thống FI
Những sự cố của EFI
Nằm dưới sự kiểm soát của ECU nên hệ thống điện ảnh hưởng lớn đến mức độ hiệu quả của EFI. Bên cạnh đó, thiết bị chính, ống phun nhiên liệu cũng đóng vai trò khá quan trọng. Do tỷ lệ hòa trộn nhiên liệu đã được tính chính xác nên cặn bẩn trong nhiên liệu và chất lượng nhiên liệu kém là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến hệ thống phun nhiên liệu điện tử.
Trong quá trình phun xăng, nếu chất lượng nhiên liệu không tốt, bộ lọc làm việc không hiệu quả sẽ rất dễ dẫn tới việc kim phun bị tắc, đóng cặn. Khi kim bị tắc, lượng xăng cung cấp không đủ theo nhu cầu thực tế nên xe yếu và thường xuyên chết máy. Những yếu tố khác ảnh hưởng tới hoạt động của kim phun còn có thể do dòng điện không đáp ứng yêu cầu.
Thêm vào đó, khi hoạt động, EFI cần nhiều thông số như lưu lượng khí nạp, nhiệt độ khí nạp, tỷ lệ hỗn hợp, nồng độ oxy ở khí thải... được cung cấp từ các cảm biến. Chính vì có cấu tạo rất phức tạp và cần quá nhiều thông số để tối ưu hóa quá trình phun nhiên liệu nên EFI rất dễ gặp sự cố. Chỉ cần một cảm biến nào đó hoạt động không bình thường, gửi sai thông tin sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống.
EFI hoạt động dưới sự kiểm soát của một ECU
Sự cố gặp phải đối với ECU cũng là một vấn đề đối với xe có trang bị hệ thống phun xăng điện tử vì rất khó phát hiện “bệnh” xuất phát từ bộ điều khiển này. Với ECU, các thông số, kể cả các kết cấu vi mạch và dữ liệu chuẩn được lưu trong bộ nhớ nên người sử dụng không thể biết. Vì vậy, khi xảy ra hỏng hóc chỉ có thể kiểm tra các thông số vào và ra của ECU để đánh giá tình trạng hoạt động của nó. Nếu các cảm biến đều hoạt động tốt nhưng thiết bị điều khiển như kim phun xăng không kích hoạt chứng tỏ ECU bị hỏng.
Một số điểm lưu ý khi sử dụng xe máy có trang bị EFI
Sự ưu việt của hệ thống phun xăng điện tử được trang bị trên xe máy là điều không thể chối cãi. Tuy nhiên, với điều kiện sử dụng xe tại Việt Nam hiện nay, người dùng cần lưu ý một số điểm khi sử dụng xe có trang bị hệ thống này.
Điều đầu tiên các chuyên gia lưu ý người dùng là ở khâu khởi động xe. Sau khi bật khóa điện, hãy chú ý chờ đèn tín hiệu FI tắt rồi mới bấm nút khởi động. Nếu làm đúng cách này, hệ thống bơm nhiên liệu sẽ có thời gian nạp đủ nhiên liệu vào vòi bơm. Đồng thời hệ thống phun xăng cũng có khoảng thời gian để hoàn tất khâu khởi động nhằm phun nhiên liệu được chính xác và bền hơn. Trên thực tế, rất nhiều người thường nhấn nút khởi động ngay sau khi bật khóa điện, hoặc nhấn nút khởi động liên tục. Hậu quả là hệ thống bơm nhiên liệu rất dễ bị hỏng.
Cấu tạo bên trong hệ thống EFI
Vấn đề chất lượng nhiên liệu, độ cặn cùng chỉ số xăng cũng là điều cần quan tâm khi sử dụng xe có trang bị EFI. Ở Việt Nam, các tiêu chuẩn về nhiên liệu không khắt khe như tại các nước phát triển. Chất lượng nhiên liệu đôi khi ảnh hưởng đến các trang bị hiện đại trên xe, trong đó có hệ thống EFI.
Nếu đã sử dụng xe gắn máy có EFI thì tốt nhất người sử dụng nên chọn loại xăng A95 và thường xuyên kiểm tra lọc nhiên liệu để bảo đảm EFI luôn hoạt động tốt. Vì chỉ cần một ít cặn bám vào đầu phun hay chỉ số xăng không phù hợp là có thể khiến EFI làm việc không hiệu quả, xe mất công suất, thậm chí khó nổ máy.
Với xe có hệ thống phun xăng điện tử FI, người dùng cũng cần chú ý bảo dưỡng lọc gió và lọc xăng ở mức 2000km/1 lần bảo dưỡng. Sau 8000km thì nên thay bộ lọc xăng mới. Bảo dưỡng tốt lọc gió và lọc xăng sẽ giúp tăng độ bền cho hệ thống phun xăng điện tử FI.
Bộ điều khiển ECU (Electronic Control Unit)
Bộ điều khiển kỹ thuật số ECU (Electronic Control Unit) là thiết bị cho phép kết nối các hệ thống cơ khí và điện tử trên xe ôtô, phân tích và tính toán các số liệu để điều khiển động cơ ôtô chạy hiệu quả nhất theo từng chế độ (chạy trên đường trường hay chạy trong phố...) nhằm giảm tối đa lượng khí xả độc hại phát ra môi trường.
Khác với kiểu cấp liệu bằng chế hòa khí, vốn tùy thuộc vào độ mở của bướm ga, ở PGM-FI, nhiên liệu được nén bằng bơm, phun vào cổ hút trước khi vào buồng đốt. Tổng số có 5 cảm biến trong hệ thống PGM-FI, chịu trách nhiệm giám sát các thông số như tình trạng động cơ, nhiệt độ và áp suất không khí.
Tất cả những thông tin này sẽ được gửi qua bộ điều khiển trung tâm ECU. Tại đây những tham số này được xử lý và tính toán ra lượng khí cần nạp, định lượng và thời điểm cần bơm nhiên liệu vào buồng đốt, thời điểm đánh lửa, đảm bảo quá trình đốt cháy nhiên liệu đạt hiệu quả tối ưu.
Lợi ích của PGM-FI là giúp động cơ vận hành trơn tru, hiệu suất cao. Lượng nhiên liệu được phun vừa đủ với nhu cầu vận hành nên có mức tiêu hao thấp hơn. Ngoài ra, nếu xe dùng chế hòa khí khó khởi động vào buổi sáng lạnh thì PGM-FI không bị tình trạng tương tự. Do hoàn toàn được điều khiển bằng ECU (hệ thống điều khiển trung tâm), tính năng vận hành và độ êm của động cơ được cải thiện
Giảm đáng kể lượng khí thải ra môi trường, tiết kiệm nhiên liệu, khởi động tốt, vận hành êm ái. Đó là những ưu điểm của hệ thống phun nhiên liệu điện tử (Electronic Fuel Injection - EFI) được trang bị trên một số loại xe máy. Tuy nhiên, hệ thống này cũng có những hạn chế mà người dùng cần nắm được để sử dụng xe đúng cách.
Hệ thống phun nhiên liệu thông minh
Hệ thống phun xăng điện tử EFI, thương hiệu độc quyền của Honda là PGM-FI, được đưa vào xe gắn máy từ năm 1992 với xe scooter model Pantheon ở châu Âu. Thời gian gần đây, Honda tiếp tục trang bị hệ thống phun xăng thông minh này trên một số dòng xe như Future Neo FI, Lead, AirBlade.
Honda LEAD - Chiếc xe được trang bị hệ thống phun xăng điện tử
Theo chuyên gia kĩ thuật của Honda, trong hệ thống PGM-FI, nhiên liệu được nén bằng bơm xăng và cấp vào buồng đốt thông qua các kim phun. Có 5 cảm biến trong hệ thống PGM-FI, chúng có nhiệm vụ giám sát các thông số vận hành của xe như tình trạng động cơ, nhiệt độ và áp suất không khí. Tất cả những thông tin này sẽ được gửi qua một máy vi tính siêu nhỏ gọi là bộ điều khiển trung tâm. Tại đây những tham số này được xử lý và tính toán ra lượng khí cần nạp, định lượng và thời điểm cần bơm nhiên liệu vào buồng đốt, thời điểm đánh lửa, đảm bảo quá trình đốt cháy nhiên liệu đạt hiệu quả tối ưu.
Hệ thống FI cơ bản gồm các bộ phận chính như: ECU - Engine Control Unit - Bộ điều khiển động cơ (Hệ thống ECU thực chất là bộ vi xử lý 32 bit - lớn hơn bộ vi xử lý đầu tiên của Intel là 8 bit. ECU sẽ điều khiển mức độ phun xăng đã được lập trình thông qua các cảm biến); Hệ thống bơm xăng (Bơm xăng sẽ tăng áp suất để đảm bảo độ phun xăng tốt trong mọi trường hợp. Hệ thống bơm xăng bao gồm máy bơm, lọc xăng, bộ tạo áp lực phun); Đầu phun xăng; Ống dẫn xăng; Các cảm biến (cảm biến vị trí cánh bướm ga, cảm biến áp suất tuyệt đối đường ống nạp, cảm biến nhiệt độ khí nạp, cảm biến tốc độ động cơ và cảm biến độ nhiệt độ dầu).
Hệ thống FI
Những sự cố của EFI
Nằm dưới sự kiểm soát của ECU nên hệ thống điện ảnh hưởng lớn đến mức độ hiệu quả của EFI. Bên cạnh đó, thiết bị chính, ống phun nhiên liệu cũng đóng vai trò khá quan trọng. Do tỷ lệ hòa trộn nhiên liệu đã được tính chính xác nên cặn bẩn trong nhiên liệu và chất lượng nhiên liệu kém là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến hệ thống phun nhiên liệu điện tử.
Trong quá trình phun xăng, nếu chất lượng nhiên liệu không tốt, bộ lọc làm việc không hiệu quả sẽ rất dễ dẫn tới việc kim phun bị tắc, đóng cặn. Khi kim bị tắc, lượng xăng cung cấp không đủ theo nhu cầu thực tế nên xe yếu và thường xuyên chết máy. Những yếu tố khác ảnh hưởng tới hoạt động của kim phun còn có thể do dòng điện không đáp ứng yêu cầu.
Thêm vào đó, khi hoạt động, EFI cần nhiều thông số như lưu lượng khí nạp, nhiệt độ khí nạp, tỷ lệ hỗn hợp, nồng độ oxy ở khí thải... được cung cấp từ các cảm biến. Chính vì có cấu tạo rất phức tạp và cần quá nhiều thông số để tối ưu hóa quá trình phun nhiên liệu nên EFI rất dễ gặp sự cố. Chỉ cần một cảm biến nào đó hoạt động không bình thường, gửi sai thông tin sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống.
EFI hoạt động dưới sự kiểm soát của một ECU
Sự cố gặp phải đối với ECU cũng là một vấn đề đối với xe có trang bị hệ thống phun xăng điện tử vì rất khó phát hiện “bệnh” xuất phát từ bộ điều khiển này. Với ECU, các thông số, kể cả các kết cấu vi mạch và dữ liệu chuẩn được lưu trong bộ nhớ nên người sử dụng không thể biết. Vì vậy, khi xảy ra hỏng hóc chỉ có thể kiểm tra các thông số vào và ra của ECU để đánh giá tình trạng hoạt động của nó. Nếu các cảm biến đều hoạt động tốt nhưng thiết bị điều khiển như kim phun xăng không kích hoạt chứng tỏ ECU bị hỏng.
Một số điểm lưu ý khi sử dụng xe máy có trang bị EFI
Sự ưu việt của hệ thống phun xăng điện tử được trang bị trên xe máy là điều không thể chối cãi. Tuy nhiên, với điều kiện sử dụng xe tại Việt Nam hiện nay, người dùng cần lưu ý một số điểm khi sử dụng xe có trang bị hệ thống này.
Điều đầu tiên các chuyên gia lưu ý người dùng là ở khâu khởi động xe. Sau khi bật khóa điện, hãy chú ý chờ đèn tín hiệu FI tắt rồi mới bấm nút khởi động. Nếu làm đúng cách này, hệ thống bơm nhiên liệu sẽ có thời gian nạp đủ nhiên liệu vào vòi bơm. Đồng thời hệ thống phun xăng cũng có khoảng thời gian để hoàn tất khâu khởi động nhằm phun nhiên liệu được chính xác và bền hơn. Trên thực tế, rất nhiều người thường nhấn nút khởi động ngay sau khi bật khóa điện, hoặc nhấn nút khởi động liên tục. Hậu quả là hệ thống bơm nhiên liệu rất dễ bị hỏng.
Cấu tạo bên trong hệ thống EFI
Vấn đề chất lượng nhiên liệu, độ cặn cùng chỉ số xăng cũng là điều cần quan tâm khi sử dụng xe có trang bị EFI. Ở Việt Nam, các tiêu chuẩn về nhiên liệu không khắt khe như tại các nước phát triển. Chất lượng nhiên liệu đôi khi ảnh hưởng đến các trang bị hiện đại trên xe, trong đó có hệ thống EFI.
Nếu đã sử dụng xe gắn máy có EFI thì tốt nhất người sử dụng nên chọn loại xăng A95 và thường xuyên kiểm tra lọc nhiên liệu để bảo đảm EFI luôn hoạt động tốt. Vì chỉ cần một ít cặn bám vào đầu phun hay chỉ số xăng không phù hợp là có thể khiến EFI làm việc không hiệu quả, xe mất công suất, thậm chí khó nổ máy.
Với xe có hệ thống phun xăng điện tử FI, người dùng cũng cần chú ý bảo dưỡng lọc gió và lọc xăng ở mức 2000km/1 lần bảo dưỡng. Sau 8000km thì nên thay bộ lọc xăng mới. Bảo dưỡng tốt lọc gió và lọc xăng sẽ giúp tăng độ bền cho hệ thống phun xăng điện tử FI.
Bộ điều khiển ECU (Electronic Control Unit)
Bộ điều khiển kỹ thuật số ECU (Electronic Control Unit) là thiết bị cho phép kết nối các hệ thống cơ khí và điện tử trên xe ôtô, phân tích và tính toán các số liệu để điều khiển động cơ ôtô chạy hiệu quả nhất theo từng chế độ (chạy trên đường trường hay chạy trong phố...) nhằm giảm tối đa lượng khí xả độc hại phát ra môi trường.
Khác với kiểu cấp liệu bằng chế hòa khí, vốn tùy thuộc vào độ mở của bướm ga, ở PGM-FI, nhiên liệu được nén bằng bơm, phun vào cổ hút trước khi vào buồng đốt. Tổng số có 5 cảm biến trong hệ thống PGM-FI, chịu trách nhiệm giám sát các thông số như tình trạng động cơ, nhiệt độ và áp suất không khí.
Tất cả những thông tin này sẽ được gửi qua bộ điều khiển trung tâm ECU. Tại đây những tham số này được xử lý và tính toán ra lượng khí cần nạp, định lượng và thời điểm cần bơm nhiên liệu vào buồng đốt, thời điểm đánh lửa, đảm bảo quá trình đốt cháy nhiên liệu đạt hiệu quả tối ưu.
Lợi ích của PGM-FI là giúp động cơ vận hành trơn tru, hiệu suất cao. Lượng nhiên liệu được phun vừa đủ với nhu cầu vận hành nên có mức tiêu hao thấp hơn. Ngoài ra, nếu xe dùng chế hòa khí khó khởi động vào buổi sáng lạnh thì PGM-FI không bị tình trạng tương tự. Do hoàn toàn được điều khiển bằng ECU (hệ thống điều khiển trung tâm), tính năng vận hành và độ êm của động cơ được cải thiện
