Trong gia công hàng loạt, để chế tạo một chi tiết, người ta phân chia nhiều công đoạn gia công, mỗi công đoạn đó thực hiện một nguyên công để gia công một hay một số bề mặt nhất định đã được lập sẵn trong quy trình công nghệ. Để thực hiện quá trình gia công này, người ta phải chế tạo các đồ gá chuyên dùng với mục đích hỗ trợ tối đa cho quá trình gia công ( và đồ gá chuyên dùng này chỉ áp dụng được cho 1 hay một số nguyên công nào đó).
Một đồ gá bình thường có 2 nhiệm vụ chính: Định vị và kẹp chặt (Định vị trước sau đó đến kẹp chặt).
_ Định vị: Xác định vị trí chính xác cho chi tiết gia công so với dụng cụ cắt, máy...
_ Kẹp chặt: Cố định vị trí đã được định vị để vị trí đó không thay đổi trong quá trình gia công (Hì một số trường hợp trong quá trình gia công, phôi phải thay đổi vị trí. Đố các bạn biết đó là những trường hợp nào thế).
Để giải quyết 2 việc đó, đồ gá phải có đầy đủ hai cơ cấu chính: Cơ cấu định vị và cơ cấu kẹp chặt.
Khi mình làm đồ gá, thông thường mình thiết kế cơ cấu định vị trước sau đó mới đến cơ cấu kẹp (Đồ gá mình nhắc đến ở đây có cơ cấu kẹp chặt bằng cơ khí thui nhé).
Để thiết kế được cơ cấu định vị, các bạn phải giải quyết được một số vấn đề cơ bản sau:
- Các bạn sẽ định vị chi tiết bằng cách hạn chế bao nhiêu cậc tự do? Định vị hoàn toàn hay không hoàn toàn?
- Mặt định vị chính là mặt nào?
- Với mặt định vị chính đó, chọn đồ định vị nào?
- Những mặt nào dùng để hạn chế các bậc tự do còn lại.
...
Chọn mặt định vị chính, các bạn cũng cần phải quan tâm tới quy tắc chọn chuẩn tinh, chuẩn thống nhất, chuẩn kích thước...vì cái này ảnh hưởnh khá nhiều đến độ chính xác gia công. (Kiến thức về đồ gá, mình không nói chi tiết ở đây nhé).
Với chi tiết trong bài, mình chọn mặt trụ hai đầu làm mặt định vị chính. Với đặc điểm là mặt trụ nên đồ định vị tốt nhất là khối V.
Sử dụng khối V ngắn ở hai đầu sẽ hạn chế được 4 bậc tự do. Còn lại hai bậc tự do: Di chuyển dọc trục và xoay quanh trục.
Để hạn chế bậc tự do di chuyển dọc trục, mặt đầu của chi tiết sẽ được chọn làm một mặt định vị phụ.
Để hạn chế một bậc tự do, chốt tì là đồ định vị phù hợp trong trường hợp này
Còn lại một bậc tự do xoay quanh trục của chi tiết. Theo các bạn có phải hạn chế hay không?
Chúng ta bắt đầu thiết kế cơ cấu định vị đầu tiên: Khối V. Thay cho hai khối V ngắn, mình dùng hệ thống khối V kép. Thiết kế như sau:
- Tạo một bản vẽ lắp:
- Đưa chi tiết gia công và môi trường lắp rồi lưu bản vẽ lắp:
- Tạo một chi tiết mới có tên mà khối V. Chi tiết này được tạo ngay trong môi trường lắp.
+ Chọn theo đường dẫn tới công cụ New Part.
Phần mềm đòi hỏi tên và địa chỉ lưu chi tiết Khối V.
Chọn một mặt tham chiếu gộc cho chi tiết mới. Chi tiết cũ mờ đi, chi tiết mới có mặt trên cây với màu xanh.
- Tạo một Plane như hình sau. Plane này cách mặt được chọn một đoạn là 2 mm.
- Vẽ Sketch là biên dạng khối V trên Plane này:
- Dùng công cụ Extrude phát trển Sketch thành khối:
- Vậy là ta đã tạo ra được khối cơ sở đầu tiên cho khối V. Làm tương tự với đầu bên kia.
+ Tạo mặt Plane. Vẽ Sketch biên dạng khối V bằng cách Convert từ biên dạng trước
+ Extrude phát triển thành khối:
- Tiếp tục vẽ Sketch trên mặt đáy. Sketch là một hình chữ nhật:
- Extrude phát triển Sketch thành khối. Hai đầu khối V thành một thể
- Với khối V, tạm thời đã song. Chọn Edit Component để trở về môi trường lắp.
(Còn tiếp...)